Trong thời gian gần đây, giới công nghệ đang xôn xao trước thông tin Apple sẽ lần đầu tiên sử dụng cảm biến hình ảnh do chính hãng tự phát triển trên dòng iPhone 20 ra mắt năm 2027. Đây không chỉ là bước đi đáng chú ý về mặt kỹ thuật, mà còn mang ý nghĩa biểu tượng lớn khi trùng với dịp kỷ niệm 20 năm chiếc iPhone đầu tiên ra đời. Nếu điều này trở thành sự thật, Apple sẽ chính thức bước vào cuộc chơi vốn lâu nay do những cái tên như Sony thống trị, đồng thời mở ra viễn cảnh tự chủ sâu hơn trong chuỗi cung ứng phần cứng.
Sẽ thế nào nếu Apple tự lực sản xuất hầu hết các thành phần chính của iPhone?
Từ cảm biến ảnh đến chip xử lý, màn hình, pin, khung vỏ... điều gì sẽ xảy ra nếu một ngày Apple không còn phụ thuộc vào bất kỳ đối tác nào, mà tự sản xuất toàn bộ linh kiện cho iPhone? Và nếu toàn bộ dây chuyền sản xuất được chuyển về Mỹ, những tác động về công nghệ, kinh tế và địa chính trị sẽ lớn đến mức nào? Liệu đây sẽ là cuộc cách mạng công nghiệp mới mang tên Apple, hay là canh bạc rủi ro giữa thời đại toàn cầu hóa đang biến chuyển?
Apple sẽ được gì nếu tự chủ hoàn toàn?
Kiểm soát toàn diện chuỗi cung ứng
Khi không còn phụ thuộc vào các nhà cung ứng như Samsung (màn hình OLED), Sony (cảm biến hình ảnh), TSMC (gia công chip), hay Foxconn (lắp ráp thiết bị), Apple sẽ sở hữu mức độ kiểm soát cực kỳ sâu trên toàn chuỗi sản xuất. Điều này giúp hãng giảm thiểu rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng trong các tình huống khủng hoảng như đại dịch COVID-19 hay căng thẳng địa chính trị Mỹ - Trung.
Không chỉ vậy, Apple còn có thể bảo mật thiết kế và công nghệ mới tốt hơn, tránh tình trạng rò rỉ linh kiện hoặc thông tin sản phẩm chưa ra mắt.
Tăng tốc độ đổi mới và tối ưu hóa hiệu suất
Việc kiểm soát từ phần cứng đến phần mềm là triết lý lâu đời của Apple, và tự sản xuất linh kiện sẽ đẩy mô hình này lên một tầm cao mới. Chip xử lý, cảm biến hình ảnh hay tấm nền màn hình có thể được thiết kế theo đúng thông số kỹ thuật mong muốn, tương thích tối đa với iOS hoặc visionOS. Từ đó, hiệu năng thiết bị có thể được tối ưu hóa sâu hơn, tương tự như cách Apple đã làm với dòng chip Apple Silicon trên Mac.
Biên lợi nhuận cao hơn về dài hạn
Ban đầu, Apple sẽ phải đầu tư hàng chục tỷ USD vào hạ tầng, nhà máy, nhân sự và R&D. Tuy nhiên, nếu nhìn về dài hạn, việc loại bỏ các bên trung gian sẽ giúp giảm chi phí sản xuất mỗi thiết bị và tăng biên lợi nhuận. Ví dụ, nếu tự sản xuất cảm biến camera thay vì mua từ Sony với giá khoảng 15 đến 20 USD mỗi chiếc, Apple sẽ tiết kiệm được một khoản đáng kể khi nhân lên hàng trăm triệu máy mỗi năm.
Tăng sức mạnh thương hiệu với yếu tố "Made in USA"
Việc đưa toàn bộ dây chuyền sản xuất về Mỹ sẽ trở thành một biểu tượng lớn. Apple có thể quảng bá sản phẩm như biểu tượng công nghệ nội địa, tăng thiện cảm với chính phủ Mỹ, đón đầu các ưu đãi thuế và hưởng lợi từ làn sóng người tiêu dùng ưu tiên sản phẩm nội địa.
Những rào cản và thách thức không nhỏ
Chi phí sản xuất tăng vọt
Nhân công tại Mỹ có mức lương cao hơn nhiều so với Trung Quốc, Việt Nam hay Ấn Độ. Việc sản xuất các linh kiện công nghệ cao, đặc biệt là chip bán dẫn, tấm nền OLED hay cảm biến camera, cần lực lượng kỹ sư và công nhân tay nghề cao, hạ tầng tiên tiến, quy trình kiểm định khắt khe. Điều đó khiến chi phí sản xuất thiết bị tăng mạnh, khó lòng duy trì mức giá cạnh tranh.
Chú thích ảnh
Rủi ro công nghệ và thời gian triển khai
Dù Apple rất mạnh trong mảng thiết kế chip (như dòng A-series, M-series), một số công nghệ lõi hiện vẫn do các đối tác bên ngoài thống trị. Sony gần như không có đối thủ trong lĩnh vực cảm biến hình ảnh stacked CMOS cho smartphone. Samsung và LG vẫn là hai nhà cung ứng hiếm hoi đủ năng lực sản xuất tấm nền OLED LTPO cao cấp. Việc thay thế toàn bộ công nghệ này là bài toán cực kỳ khó và cần nhiều năm đầu tư.
Nếu không đạt trình độ tương đương, chất lượng iPhone có thể giảm sút, ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng và hình ảnh thương hiệu.
Giá iPhone có thể tăng cao
Với chi phí sản xuất tăng và quy mô sản xuất chưa thể đạt mức tối ưu như các nhà máy ở châu Á, iPhone "made in USA" có thể bị đội giá. Đây sẽ là rào cản lớn tại các thị trường nhạy cảm về giá như Ấn Độ, Đông Nam Á hay Nam Mỹ, nơi người dùng luôn tìm kiếm thiết bị cân bằng giữa hiệu năng và chi phí.
Các đối tác lớn sẽ chịu tác động thế nào?
TSMC (Đài Loan)
Apple hiện là khách hàng lớn nhất của TSMC, với các đơn hàng chip A-series và M-series chiếm phần lớn năng lực sản xuất tiến trình 3nm. Nếu Apple tách khỏi TSMC, đây sẽ là cú sốc lớn cho ngành bán dẫn Đài Loan. Dù TSMC đang xây nhà máy tại Mỹ, nhưng mất đi đơn hàng trực tiếp sẽ ảnh hưởng đến doanh thu hàng chục tỷ USD mỗi năm.
Samsung Display và LG Display (Hàn Quốc)
Mất hợp đồng cung cấp màn hình OLED cho iPhone là cú đấm mạnh với Samsung và LG. Apple hiện là một trong những khách hàng lớn nhất của mảng màn hình di động, chiếm tỷ trọng doanh thu đáng kể. Samsung có thể đẩy mạnh màn hình gập và tìm đối tác mới, nhưng vẫn sẽ khó bù đắp hoàn toàn khoảng trống Apple để lại.
Sony (Nhật Bản)
Apple được cho là chiếm hơn 50% doanh số cảm biến hình ảnh CIS của Sony. Nếu Apple phát triển cảm biến riêng, Sony không chỉ mất doanh thu mà còn mất đi cơ hội hợp tác với hãng smartphone có camera được quan tâm nhiều nhất thế giới.
Foxconn, Pegatron, Wistron...
Các công ty gia công lớn tại Trung Quốc, Đài Loan, Ấn Độ sẽ mất hợp đồng lắp ráp hàng triệu thiết bị mỗi năm. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hàng trăm nghìn lao động tại các khu công nghiệp, đặc biệt là ở Trung Quốc - nơi Apple từng đặt trọng tâm sản xuất.
Tác động lớn hơn: Địa chính trị và cấu trúc ngành
Apple sẽ thoát khỏi "cái bóng Trung Quốc"
Mỹ từ lâu đã thúc đẩy các công ty công nghệ rút chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc. Nếu Apple dẫn đầu phong trào này và sản xuất toàn bộ tại Mỹ, đây sẽ là cú hích lớn cho chính sách "tái nội địa hóa" của Washington. Tuy nhiên, điều này cũng có thể khiến Apple bị Trung Quốc trả đũa, làm khó trong khâu phân phối, marketing, hoặc thậm chí cấm bán thiết bị tại thị trường tỷ dân.
Tái cấu trúc toàn bộ chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu
Apple không chỉ là nhà sản xuất smartphone, mà là “trục xoay” của toàn ngành công nghệ phần cứng. Nếu hãng dịch chuyển toàn bộ chuỗi cung ứng, các công ty khác như Google, Microsoft, Amazon có thể đi theo, tạo hiệu ứng domino, làm thay đổi cán cân đầu tư toàn cầu.
Kích thích ngành sản xuất Mỹ
Việc Apple xây hàng loạt nhà máy tại Mỹ sẽ tạo ra hàng chục nghìn việc làm trong ngành công nghiệp chế tạo công nghệ cao. Đây là lực đẩy giúp hồi sinh ngành sản xuất nội địa và nâng cao khả năng cạnh tranh của Mỹ trước Trung Quốc.
Tạm kết
Nếu Apple có thể tự sản xuất mọi linh kiện iPhone và toàn bộ quy trình diễn ra tại Mỹ, đây sẽ là cuộc cách mạng cả về công nghệ lẫn chiến lược toàn cầu. Apple có thể nâng cao năng lực kiểm soát, tối ưu hóa sản phẩm và gia tăng sức mạnh thương hiệu. Tuy nhiên, cái giá phải trả cũng không hề nhỏ: chi phí đầu tư khổng lồ, thách thức công nghệ, nguy cơ mất cân đối thị trường.
Dù chưa thể xảy ra trong tương lai gần, nhưng Apple đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu này: từ việc tự thiết kế chip xử lý, modem 5G đến đầu tư vào nhà máy kính, màn hình và bán dẫn tại Mỹ. Một ngày nào đó, chiếc iPhone hoàn toàn "made by Apple, made in USA" có thể không còn là chuyện viễn tưởng.
