Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương cho biết: Trong những năm qua, với sự vào cuộc của các cơ quan báo chí, truyền thông, hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã có sức lan toả mạnh mẽ, giúp cộng đồng biến nhận thức thành hành động, từ hành động trở thành thói quen.
Đây là toạ đàm đầu tiên trong chuỗi hoạt động chia sẻ chuyên môn tác nghiệp báo chí trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (SDNL TK&HQ) và lĩnh vực năng lượng bền vững.
Bộ Công Thương mong muốn, các nhà báo, phóng viên sẽ tiếp tục tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Phát hiện những điển hình tiên tiến, những sáng kiến trong sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đồng thời, phản ánh được những khó khăn, thách thức trong việc triển khai công thực hiện sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
"Từ các bài báo, các thông tin này, giúp các cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Công Thương tham mưu cho Chính phủ cũng như các cấp có thẩm quyền ban hành, điều chỉnh những chính sách để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả", ông Trịnh Quốc Vũ nhấn mạnh.
Làm rõ khái niệm, vai trò của sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho biết: Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (SDNL TK&HQ) là sử dụng và tổ chức sử dụng một cách hợp lý để giảm tiêu hao năng lượng nhưng vẫn đạt được các mục tiêu đề ra. Khái niệm này bao bao hàm hai ý nghĩa rõ ràng, bao quát đầy đủ và không thể rút ngắn.
"Việc tiết kiệm chính là khoản đầu tư đầu tiên. Tiết kiệm điện là tiết kiệm cho chính bản thân doanh nghiệp. Mang lại lợi ích cho các thực thể sử dụng điện. Đối với các dự án, tiết kiệm điện sẽ giảm được mức độ đầu tư mới, giảm nhập khẩu nguyên liệu", ông Nguyễn Anh Tuấn phân tích.
Ông Lê Anh Tuấn, phụ trách Khoa Kinh tế và Quản lý, trường Đại Học Điện lực cho rằng, với nền kinh tế thị trường thì ưu tiên tính hiệu quả hơn, hiệu quả chứ không phải cắt bớt. Với nền kinh tế của Việt Nam hiện nay chúng ta nên sử dụng tiết kiệm và hiệu quả điện. Do đó cần cân bằng giữa tiết kiệm và hiệu quả.
Chia sẻ thêm về việc sử dụng cụm từ SDNL TK&HQ trên các phương tiện truyền thông đại chúng, ông Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu năng lượng sạch và tăng trưởng xanh cho rằng, việc đặt "tiết kiệm" lên đầu là do trong quá trình xây dựng chính sách chúng ta đặt nặng vấn đề "tiết kiệm là quốc sách".
Đối với các nước phát triển, họ đã không dùng cụm từ dài như chúng ta mà cắt hẳn phần "tiết kiệm" đi. Các chuyên gia của Mỹ, Ấn Độ,… đều nhắc việc SDNL TK&HQ là một trong những chính sách hiệu quả. Một giải pháp rất căn cơ vẫn là cần có chính sách quản lý năng lượng và sử dụng năng lượng hiệu quả.
Tìm giải pháp hiệu quả để truyền thông, thu hút quan tâm của cộng đồng
Ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) cho biết: Trong Luật SDNL TK&HQ và các quy đinh, chính sách về năng lượng và SDNL TK&HQ đều có các nội dung về tuyên truyền, giáo dục để thực hiện các giải pháp tiết kiệm và hiệu quả năng lượng. Điều đó chứng tỏ truyền thông có vai trò quan trọng. Quan điểm của nhà quản lý là cần tuyên truyền về cách thức SDNL TK&HQ cho tất cả các đối tượng, bao gồm cả các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm.
Thông qua chương trình quốc gia về SDNL TK&HQ, Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương đang nỗ lực đẩy mạnh công tác truyền thông và đánh giá rất cao vai trò của mạng lưới tuyên truyền trong việc đồng hành cùng các cơ quan quản lý.
Thông qua tọa đàm, Bộ Công Thương mong muốn lắng nghe các khó khăn, thách thức để tìm ra các giải pháp hiệu quả để truyền thông, thu hút sự quan tâm của cộng đồng và đạt được các kết qủa của Chương trình quốc gia về SDNL TK&HQ giai đoạn 2019-2030 (Chương trình VNEEP3).
"Tôi đánh giá rất cao vai trò của các nhà báo trong việc truyền tải các nội dung sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đến toàn xã hội. Bộ Công Thương rất mong tiếp tục nhận được sự đồng hành của các cơ quan báo chí và các nhà báo, phóng viên trong thời gian tới", đại diện Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững nhấn mạnh.
Cần tăng cường tuyên truyền sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quảÔng Nguyễn Anh Tuấn cho biết, Chương trình VNEEP3 đã có mục tiêu tiết kiệm rõ ràng. Các con số nghe có vẻ trừu tượng nhưng hợp lý. Năm 2022, điện chiếm 28,7% năng lượng cuối cùng, than chiếm 27%... Điện hóa ngày càng lớn do xu thế chuyển dịch năng lượng, tiết kiệm điện là cốt lõi của SDNL TK&HQ.
"Hiện nay, người dân đã nâng cao ý thức sử dụng năng lượng. Mặc dù thiết bị sử dụng năng lượng đã nhiều hơn trước, nhưng giá trị sử dụng lại hiệu quả hơn, điều đó chứng tỏ vai trò và hiệu quả truyền thông", ông Nguyễn Anh Tuấn nói.
Ông Đào Nhật Đình cho rằng, trên con đường tăng trưởng, nhu cầu sử dụng điện tăng cao là điều không tránh khỏi. Do đó, cần tuyên truyền để sử dụng điện hiệu quả hơn, tiết kiệm hơn.
Tuyên truyền cần có các biểu tượng cụ thể như sử dụng sản phẩm có dán nhãn năng lượng, không nghe những quảng cáo thổi phồng về thiết bị không tiêu tốn điện,… Qua công tác tuyên truyền sẽ có định hướng tốt hơn về việc mua sắm thiết bị điện và sử dụng thiết bị điện.
Theo chia sẻ của ông Lê Anh Tuấn, trường Đại học Điện lực cũng có nhiều đánh giá về hiệu quả sử dụng năng lượng, hành vi sử dụng. Đây là tiền đề để xây dựng văn hóa sử dụng năng lượng. Đề hình thành văn hóa này thì truyền thông có vai trò quan trọng.
Từ giai đoạn đầu tiên của Chương trình VNEEP (2006-2010), vai trò truyền thông được đánh giá rất cao. Ngay từ giai đoạn này,về phía trường Đại học Điện lực cũng đưa những nội dung hiệu quả sử dụng năng lượng vào chương trình đào tạo. "Tôi đánh giá cao vai trò của công tác truyền thông trong lĩnh vực này và cần nâng cao hơn nữa. Trường Đại học Điện lực cũng sẽ củng cố nội dung giảng dạy có thêm yếu tố về SDNL TK&HQ", chuyên gia đến từ trường Đại học Điện lực nhấn mạnh.
Theo ý kiến của các chuyên gia, để tăng cường vai trò báo chí trong tuyên truyền SDNL TK&HQ cả trước mắt và lâu dài, cần chú ý làm tốt một số nhiệm vụ. Cụ thể, thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý Nhà nước về SDNL TK&HQ. Ngoài ra, cần đồng bộ hoá nội dung và đa dạng hoá hình thức tuyên truyền, cụ thể: cần chú ý xây dựng kế hoạch, các chiến dịch và chương trình tuyên truyền theo cấp độ quy mô, đối tượng, thời gian và nội dung cụ thể cho mỗi cơ quan báo chí và toàn hệ thống báo chí quốc gia có nội dung trọng tâm, chuyên đề, chuyên mục, dung lượng lớn, thường xuyên. và đặc biệt, cần đổi mới hình thức tuyên truyền đa dạng, thích hợp.
Trong lĩnh vực SDNL TK&HQ nói riêng các cơ quan báo chí đã và đang làm rất tốt vai trò của mình. Tăng cường vai trò báo chí trong tuyên truyền SDNL TK&HQ là việc báo chí đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên mọi loại hình báo chí và tác phẩm báo chí để cho người dân và doanh nghiệp hiểu, nhớ và làm theo, áp dụng các biện pháp quản lý và kỹ thuật nhằm giảm tổn thất, giảm mức tiêu thụ năng lượng của phương tiện, thiết bị, mà vẫn bảo đảm nhu cầu, mục tiêu đặt ra đối với quá trình sản xuất và đời sống.
Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tổ chức các hoạt động nhằm chia sẻ chuyên môn với đội ngũ phóng viên và nhà báo trên khắp cả nước. Qua đó, tạo diễn đàn cởi mở để đội ngũ phóng viên, nhà báo có thể chia sẻ, thẳng thắn góp ý và đồng hành trong công tác sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nói riêng và ngành năng lượng nói chung.
Toàn Thắng
