70-80% hồ sơ gọi vốn bị loại ngay từ vòng đầu
Ngày 26/11, tại hội nghị tổng kết triển khai Đề án hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia giai đoạn 2022-2025 trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, ông Lê Quang Nam, Phó chủ tịch UBND Tp.Đà Nẵng, cho biết, giai đoạn 2021-2024, địa phương này hiện sở hữu hệ thống hỗ trợ tương đối hoàn chỉnh gồm 3 trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, 9 vườn ươm, 3 không gian sáng chế, 8 không gian làm việc chung và 6 quỹ đầu tư.
Thành phố hỗ trợ hình thành 189 dự án và 83 doanh nghiệp khởi nghiệp. Nhiều startup gọi vốn triệu USD như Datbike, EM&AI, Selly, Hekate đang là những cái tên sáng giá.
Ông Lê Quang Nam, Phó chủ tịch UBND Tp.Đà Nẵng, cho biết, địa phương này có nhiều điểm sáng trong hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Đặc biệt, năm 2025, Đà Nẵng thăng 130 bậc, vươn lên vị trí 766 thế giới trong bảng xếp hạng StartupBlink, mức tăng nhanh nhất Việt Nam. Thành phố cũng bốn lần liên tiếp được VINASA vinh danh giải thưởng "Thành phố hấp dẫn khởi nghiệp đổi mới sáng tạo".
Nhưng dưới lớp ánh sáng ấy, vẫn có nhiều khoảng tối. Câu hỏi được đặt ra, liệu các startup Đà Nẵng đã thực sự đủ "độ chín" để bứt phá?
Ông Vũ Tiến Dũng, giám đốc đầu tư Quỹ FundGo Đà Nẵng, chia sẻ thẳng thắn, rào cản lớn nhất không phải là thiếu tiền, mà là thiếu sự chuẩn bị. 70-80% hồ sơ rơi ngay ở vòng lọc đầu không phải vì ý tưởng tệ, mà do chưa chứng minh được thị trường, kế hoạch tài chính thiếu số liệu, hoặc bộ slide thuyết trình lỏng lẻo.
Không ít người mang tâm lý thử một lần, gửi hồ sơ rồi im luôn khi bị từ chối. Trong khi làm việc với quỹ vốn là quá trình lặp lại liên tục góp ý, hoàn thiện, gặp lại.
Các quỹ đầu tư nhìn thấy hàng loạt "lỗ hổng" phổ biến: sản phẩm không phù hợp thị trường vì xuất phát từ kỹ thuật nhiều hơn từ nhu cầu thực tế; kế hoạch gọi vốn chung chung, không mô tả rõ giai đoạn và KPI; khởi nghiệp trong phạm vi hẹp, chỉ nhắm thị trường địa phương; thiếu hồ sơ pháp lý và báo cáo tài chính; khó tiếp cận doanh nghiệp lớn và chuỗi phân phối.
"Cộng dồn lại, nhiều startup không đạt ngưỡng mức tối thiểu để quỹ bỏ tiền", ông Dũng nhấn mạnh.
Ông Vũ Tiến Dũng, giám đốc đầu tư Quỹ FundGo Đà Nẵng, thẳng thắn nhìn nhận, các phần thiếu sót của startup.
Những yếu tố khách quan cũng góp phần như hành lang pháp lý cho môi trường thử nghiệm có kiểm soát cho công nghệ tài chính, AI đang hoàn thiện; thị trường thoái vốn hẹp; chưa có đầu mối "một cửa" cho nhà đầu tư; hệ thống vốn mạo hiểm trong nước chưa thật sự cạnh tranh.
Trong khi đó, ông Nguyễn Nam Hải, CEO Avoca AI, cũng chia sẻ, trong 5 năm gần đây, số lượng startup tăng hơn 35%, nhưng tỉ lệ vượt qua 3 năm đầu vẫn thấp, giống xu hướng toàn cầu. Báo cáo CBInsights 2023 chỉ ra 70-90% startup thất bại trong 36 tháng đầu. Đà Nẵng cũng không nằm ngoài con số này. Startup thiếu vốn, thiếu người cố vấn, thiếu thị trường thử nghiệm.
Tuy nhiên, ông Hải cho rằng hỗ trợ startup là khoản đầu tư có "tỷ suất sinh lời cao", startup tạo việc làm nhanh gấp 2-3 lần doanh nghiệp truyền thống.
Ông đề xuất mô hình gọi vốn công khai hai vòng như Singapore và Chile, giảm yêu cầu vốn đối ứng, rút ngắn thời gian xét duyệt xuống tối đa 45 ngày, và xây dựng mạng lưới mentor chất lượng cao.
"Chỉnh động cơ" để startup vượt qua ngưỡng trưởng thành
TS Lê Phước Cửu Long, Trưởng khoa Kinh tế số và Thương mại điện tử (VKU – ĐH Đà Nẵng) đánh giá, khối trường đại học đang tạo ra "nguồn nhiên liệu mới" hơn 3.000 đề tài nghiên cứu khoa học sinh viên mỗi năm, hàng loạt đội nhóm từ VKU, Bách khoa, Kinh tế đạt giải quốc tế, từ Imagine Cup đến Vietnam AI Stars.
Nhưng ông cũng chỉ ra điểm yếu, mô hình ươm tạo trong trường còn phân tán, sinh viên thiếu kỹ năng thị trường, tài chính, pháp lý, giảng viên chưa được khuyến khích mạnh để đồng hành với startup.
Một startup được đưa đến giới thiệu.
Bên cạnh đó, Ông Nguyễn Thanh Hồng, giám đốc Sở KH&CN Đà Nẵng, thừa nhận bên cạnh kết quả ấn tượng, thành phố vẫn đối mặt nhiều nút thắt, chưa có khu tập trung đủ lớn cho startup, quỹ, viện trường; thị trường nhỏ; thiếu chuỗi cung ứng; nguồn nhân lực chất lượng cao bị cạnh tranh gay gắt từ Hà Nội và Tp.HCM.
Song, ông cho rằng thành phố đang bước vào giai đoạn "chỉnh động cơ để tăng tốc", với hàng loạt chính sách đặc thú theo Nghị quyết 136 của Quốc hội: miễn thuế startup, hỗ trợ không hoàn lại, thử nghiệm công nghệ mới, hỗ trợ hạ tầng AI, bán dẫn, xác nhận doanh nghiệp công nghệ cao.
Theo ông Hồng, để startup Đà Nẵng thực sự phát triển, cần đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, thành phố sẽ đầu tư và vận hành Không gian đổi mới sáng tạo Đà Nẵng, phối hợp Bộ KH&CN hình thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo cấp quốc gia. "Chúng tôi cần một khu vực tập trung đủ lớn, nơi các thành tố trong hệ sinh thái cùng làm việc, kết nối và hỗ trợ lẫn nhau", ông Hồng nói.
Về chính sách, ông nhấn mạnh sẽ thúc đẩy mô hình hợp tác giữa Doanh nghiệp – Nhà nước – Cơ sở nghiên cứu, trong đó lấy doanh nghiệp làm trung tâm. Nghiên cứu khoa học sẽ thực hiện theo "đơn đặt hàng" của doanh nghiệp, với nguồn kinh phí hỗ trợ từ ngân sách thành phố.
Hội thảo chỉ rõ những điều làm được cũng như những khiếm khuyết để tìm "con đường" phát triển trong tương lai của các startup ở Đà Nẵng.
Đặc biệt, thành phố sẽ đầu tư xây dựng Phòng Lab về trí tuệ nhân tạo, đẩy mạnh mô hình sandbox để thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới. "Chúng tôi có cách tiếp cận mở, chấp nhận rủi ro và đầu tư mạo hiểm trong phát triển công nghệ", ông Hồng khẳng định.
Về nguồn lực tài chính, ông cho biết thành phố đang nghiên cứu cơ chế để Quỹ Đầu tư phát triển thành phố ưu tiên đầu tư cho các dự án khởi nghiệp sáng tạo, sử dụng ngân sách nhà nước theo cơ chế đồng đầu tư với các quỹ mạo hiểm tư nhân, thậm chí hình thành Quỹ đầu tư mạo hiểm từ ngân sách.
Đà Nẵng luôn sẵn sàng đón nhận mọi nhân tàiĐỌC NGAYVề nhân lực, thành phố sẽ xây dựng cơ chế thu hút, trọng dụng và giữ chân các nhà khoa học, chuyên gia. Kết hợp với các trường, viện để đào tạo chuyên sâu về vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, đồng thời thúc đẩy các chương trình ươm tạo dự án, huấn luyện mentor về khởi nghiệp.
Mục tiêu giai đoạn tới, đưa Đà Nẵng trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo tầm cỡ khu vực, nơi startup không chỉ đông mà phải "sống khỏe", gọi vốn được, mở rộng được và trưởng thành thực sự.
