Trong phần hỏi đáp về chính sách tài chính trên trang chủ Bộ Tài chính, bà Mai Thị Minh đặt câu hỏi: Năm 2019, tôi có mua một mảnh đất nằm trong khu quy hoạch phải xây dựng nhà ở của Công ty có trụ sở tại Quận Nam Từ Liêm, Hà Nôi. Công ty đã thu 95% giá trị tiền đất (theo hợp đồng góp vốn, Công ty lập phiếu thu tiền).
Đến ngày 30/5/2023, công ty đã ký hợp đồng mua bán nhà và chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Đồng thời, chuyển số tiền tôi đã đóng góp vốn vào tiền đất (Trong hợp đồng mua bán nhà và chuyển nhượng quyền sử dụng đất có căn cứ hợp đồng vay vốn và tại Điều 3 muc 2 ghi rõ bên mua đã nộp đủ tiền sử dụng đất cho bên bán số tiền là : 828.000.000 đồng).
Ngày 9/7/2023, công ty tiếp tục ép cọc và xây nhà (đã có biên bản nghiệm thu hạng mục ép cọc và phiếu thu tiền ép cọc là 131.670.000 đồng). Đến ngày 2/1/2025, công ty đã thu đủ 100% giá tiền nhà là : 1.161.400.000 đồng (có phiếu thu).
Trường hợp trên công ty có phải lập hóa đơn GTGT và xuất hóa đơn cho các khoản tiền thu hay không? Nếu có thì hành vi trên của công ty có phải trốn thuế không, mức độ sai phạm, số tiền phạt là gì? Tôi cần phải làm gì?
Thuế thành phố Hà Nội trả lời:
Căn cứ khoản 3 Điều 1 Nghị định số 70/2025/NĐ-CP ngày 20/3/2025 của Chính phủ (Nghị định có hiệu lực kể từ ngày 01/6/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ về hóa đơn, chứng từ:
"Điều 1. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP ngày 19 tháng 10 năm 2020 của Chính phủ quy định về hóa đơn, chứng từ
Sửa đổi, bổ sung khoản 1, khoản 2, khoản 3, khoản 6, khoản 7 và bổ sung khoản 9 vào Điều 4 như sau
a) Sửa đổi, bổ sung khoản 1, khoản 2, khoản 3, khoản 6 và khoản 7 như sau:
Khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, người bán phải lập hóa đơn để giao cho người mua (bao gồm cả các trường hợp hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại, quảng cáo, hàng mẫu, hàng hóa, dịch vụ dùng để cho, biếu, tặng, trao đổi, trả thay lương cho người lao động và tiêu dùng nội bộ (trừ hàng hóa luân chuyển nội bộ để tiếp tục quá trình sản xuất); xuất hàng hóa dưới các hình thức cho vay, cho mượn hoặc hoàn trả hàng hóa): thời điểm lập hóa đơn thực hiện theo quy định tại Nghị định này. Hóa đơn phải ghi đầy đủ nội dung theo quy định tại Điều 10 Nghị định này và phải đúng với nghiệp vụ kinh tế phát sinh; việc lập hóa đơn điện tử của cơ quan thuế thực hiện theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử.
Căn cứ khoản 4 Điều 9 Nghị định số 123/2020/ NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định về hóa đơn, chứng từ, quy định thời điểm lập hóa đơn:
"...c) Đối với hoạt động xây dựng, lắp đặt, thời điểm lập hóa đơn là thời điểm nghiệm thu, bàn giao công trình, hạng mục công trình, khối lượng xây dựng, lắp đặt hoàn thành, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
d) Đối với các trường hợp khác, thời điểm lập hóa đơn là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hàng hóa, dịch vụ cho người mua, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
d.1) Trường hợp bán, cho thuê, cho thuê mua bất động sản, xây dựng nhà để bán, cho thuê, cho thuê mua: thời điểm lập hóa đơn là thời điểm hoàn thành việc xây dựng, nghiệm thu, bàn giao bất động sản không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền. Trường hợp bên mua chưa nhận bàn giao bất động sản nhưng người bán đã bàn giao quyền quyết định sử dụng, hưởng lợi ích từ bất động sản thì thời điểm lập hóa đơn là thời điểm người mua có quyền sử dụng, hưởng lợi ích từ bất động sản đó.
d.2) Trường hợp đã chuyển giao quyền sở hữu, quyền sử dụng: Thời điểm lập hóa đơn thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều này."
Căn cứ Nghị định số 125/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn.
Tại Điều 17 hướng dẫn xử phạt hành vi trốn thuế:
"Điều 17. Xử phạt hành vi trốn thuế
Phạt tiền 1 lần số thuế trốn đối với người nộp thuế có ít nhất tình tiết giảm nhẹ trở lên khi thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây...
c) Không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ, trừ trường hợp người nộp thuế đã kê khai, nộp thuế đối với hàng hóa, dịch vụ bán ra phù hợp với doanh thu, chi phí, thuế phải nộp trong kỳ; lập hóa đơn bán hàng hóa, dịch vụ thấp hơn giá trị thanh toán thực tế của người mua dịch vụ để trốn thuế hoặc để giảm số thuế phải nộp;…"
Phạt tiền 1,5 lần số thuế trốn đối với người nộp thuế thực hiện một trong các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này mà có từ một tình tiết tăng nặng trở lên. Tại Điều 24 quy định xử phạt hành vi vi phạm quy định về lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ:
"Điều 24. Xử phạt hành vi vi phạm quy định về lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ
…2. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.500.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
….b) Không lập hóa đơn đối với các hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại, quảng cáo, hàng mẫu, hàng hóa, dịch vụ dùng để cho, biếu, tặng, trao đổi, trả thay lương cho người lao động, trừ hàng hóa luân chuyển nội bộ, tiêu dùng nội bộ để tiếp tục quá trình sản xuất.
…5. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ có giá trị thanh toán từ 200.000.000 đồng trở lên cho người mua theo quy định tại khoản 2 Điều này.
Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc lập hóa đơn theo quy định đối với hành vi quy định tại khoản 4, khoản 5 Điều này khi người mua có yêu cầu…"
Căn cứ các quy định nêu trên, Thuế thành phố Hà Nội trả lời nguyên tắc như sau:
Trường hợp Doanh nghiệp bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, người bán phải lập hóa đơn để giao cho người mua theo đúng quy định tại khoản 3 Điều 1 Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ.
Trường hợp Doanh nghiệp không lập hóa đơn bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho người mua theo đúng quy định thì việc xử phạt hành vi vi phạm quy định về lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ thực hiện theo hướng dẫn tại Điều 24 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Trường hợp hành vi vi phạm xác định là hành vi trốn thuế thì việc xử phạt thực hiện theo hướng dẫn tại Điều 17 Nghị định số 125/2020/NĐ-CP.
