Lá trầu không là loại lá quen thuộc với người dân Việt Nam vì gắn với tục ăn trầu có từ hàng nghìn năm trước. Hiện nay, lá trầu không thường được dùng làm lễ vật bày bàn thờ thắp hương trong những ngày lễ, Tết, giỗ…
Theo báo Dân Trí, lá trầu không được thu hoạch đều trong năm, mỗi tháng 2 lần vào dịp ngày Rằm và cuối tháng âm lịch. Tuy nhiên, vào dịp tháng 6, tháng 7, tháng 10 và Tết Nguyên đán, mức tiêu thụ tăng do nhu cầu về trầu cúng lễ, trầu cưới tăng cao.
Không chỉ được bán trong nước mà lá trầu không được thu mua để xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc). Vào giai đoạn cao điểm, trầu không được thương lái thu mua với giá lên tới 180.000 đồng/kg.
Tác dụng của lá trầu không
Mặc dù ít khi được sử dụng trong ẩm thực, lá trầu không lại có nhiều tác dụng không ngờ với sức khỏe.
Theo BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cây trầu không có nhiều tác dụng tốt, dùng được trong nhiều trường hợp bệnh ngoài da, sát khuẩn, tiêu viêm rất hiệu quả.
Trầu không có tên khác là trầu cay, trầu lương, thổ lâu đằng. Tên khoa học là Piper betle L., thuộc họ Hồ tiêu (Piperaceae).
Bác sĩ Vũ cho biết cao chiết lá và tinh dầu trầu không có hoạt tính ức chế một số chủng vi khuẩn như tụ cầu vàng, phế cầu, Staphylococcus albus, Bacillus subtilis, liên cầu tan máu, Escherichia coli, Salmonella typhi… và các chủng nấm Candida albicans, C. stellatoides, Aspergillus niger…
Theo Y học cổ truyền, trầu không có vị cay nồng, mùi thơm hắc, tính ấm, quy vào các kinh phế, tỳ, vị. Lá trầu không có tác dụng trừ phong thấp, chống lạnh, hạ khí, tiêu đờm, tiêu viêm, sát trùng.
Bác sĩ Vũ cho biết tác dụng của lá trầu không đã được ghi chép trong rất nhiều tài liệu cổ. Trong đó, lá trầu không có một số tác dụng nổi bật như chữa hàn thấp nhức mỏi, đau bụng, đầy hơi, vết thương nhiễm trùng có mủ sưng đau, hen suyễn khi thời tiết thay đổi, đờm nhiều khó thở, cảm mạo, bỏng, mụn nhọt, hắc lào, mề đay, ghẻ ngứa, viêm quanh răng, viêm tai, viêm họng. Ngày dùng 8-16g dưới dạng thuốc sắc. Khi dùng ngoài, mọi người có thể đắp lá tươi giã nát hoặc ngâm lá với nước để rửa.
Trong dân gian, lá trầu không kết hợp với gừng sống ép lấy nước uống chữa ho, khó thở, đầy bụng. Súc miệng hàng ngày với nước có dịch chiết lá trầu không giúp phòng viêm họng. Lá trầu không vò nát đắp chữa hắc lào, mày đay, ghẻ ngứa, sâu kiến đốt.
Trên thế giới, Ấn Độ cũng sử dụng lá và tinh dầu trầu không dùng điều trị các bệnh xuất tiết, bệnh phổi và làm thuốc đắp, thuốc súc miệng, trị hen suyễn.
Lá trầu không. (Ảnh minh họa)
Một số bài thuốc có lá trầu không
Dưới đây là một số bài thuốc từ lá trầu không được bác sĩ Vũ giới thiệu:
- Chữa vết thương: Lá trầu không, lá thanh táo, lá cỏ răng cưa, lấy lượng bằng nhau. Tất cả đem giã nát rồi đắp lên vết thương. Hoặc để rửa vết thương: Lá trầu không tươi 40g, đem rửa sạch, đun với 2 lít nước sôi trong 15–20 phút, để nguội, gạn lấy nước trong, thêm phèn phi 8g vào đánh tan rồi rửa.
- Chữa mụn nhọt: Lá trầu không, lá thồm lồm, hoa dâm bụt, lấy lượng bằng nhau. Giã nát tất cả rồi đắp lên da.
- Chữa tiểu rắt: Rễ trầu không (hoặc dùng thân, lá), rễ cau, mỗi vị 10g. Sắc uống ngày một thang, dùng vài ngày đến khi khỏi.
- Chữa cảm mạo: Dùng lá trầu không đánh gió, xát ở xương sống từ trên xuống dưới.
- Chữa viêm họng: Lá bạc hà, húng quế, lá trầu không, mật ong và gừng. Đem các thảo dược rửa sạch và ép lấy nước. Sau đó trộn đều với mật ong và ngậm.
Bác sĩ Vũ cho hay lá trầu không là vị thuốc phổ biến, dễ tìm, lại chữa được nhiều bệnh không tốn tiền. Tuy nhiên, để vị thuốc phát huy tác dụng, mọi người cần tham khảo ý kiến của người có chuyên môn.
