Khi xe tự lái bắt đầu đón khách thương mại ở San Francisco hai năm trước, chúng không được chào đón nồng nhiệt. Người biểu tình đã xuống đường yêu cầu loại bỏ những chiếc xe này, viện dẫn những lo ngại về an toàn và nguy cơ mất việc làm của người dân.
Một chiếc xe tự lái do Cruise, công ty con của General Motors, vận hành, đã tông trúng một người đi bộ xấu số, không lâu sau khi một chiếc xe khác của Cruise va chạm với xe cứu hỏa. Cuối cùng, sản phẩm của công ty này bị rút khỏi thị trường. Tương lai của xe tự lái ngỡ tưởng đã trên bờ vực thẳm.
Nhưng rồi, Waymo của Google, một công ty xe tự lái với cách tiếp cận thận trọng hơn, vẫn trụ vững. San Francisco, trước sự ngạc nhiên của nhiều người và sự khó chịu ngày càng tăng của một số ít người, đã trở thành ‘con cưng’ của Waymo.
Giờ đây, Waymo lại có thêm một đối thủ đáng gờm nữa tại San Francisco. Amazon đã công bố sẽ bắt đầu chương trình thử nghiệm miễn phí Zoox, mẫu taxi robot hình hộp, hình xe ngựa, tại thành phố này vào thứ Ba. Công ty cũng đã thử nghiệm taxi robot tại Las Vegas từ tháng 9 và dự định mở rộng sang Miami và Austin, Texas. Tuy nhiên, San Francisco là thành phố đầu tiên mà hai công ty sẽ cạnh tranh trực tiếp.
Bryant Walker Smith, giáo sư tại trường luật và kỹ thuật của Đại học Nam Carolina, người chuyên về công nghệ giao thông mới nổi, cho biết việc Amazon triển khai dịch vụ tại San Francisco đánh dấu sự khởi đầu của một cuộc cạnh tranh lâu dài với Waymo.
“San Francisco là nơi các công ty quyết tâm thống trị”, ông nói. “Tôi thấy điều này diễn ra rất mạnh mẽ.”
Những trải nghiệm thường nhật của người dân nơi đây — cả tốt lẫn xấu — hé lộ những gì các thành phố khác có thể mong đợi trong những năm tới. Nhưng trước tiên, hãy cùng xem xét đối thủ cạnh tranh mới: Zoox.
Phóng viên đã lái thử Zoox trong tháng này. Chuyến đi bắt đầu vào một buổi chiều đầy nắng tại Khu Mission của San Francisco, nơi người sáng lập Zoox, Jesse Levinson, sử dụng ứng dụng để gọi xe đến. Vài phút sau, một chiếc xe Zoox đã có mặt.
Ông Levinson cho biết, những chiếc taxi robot được lập trình để chỉ đón khách từ những khu vực được coi là an toàn, nghĩa là hành khách đôi khi phải đi bộ một đoạn ngắn đến xe của họ.
Khi bước vào xe, chúng tôi có cảm giác như đang ngồi trong một chiếc xe sang trọng, rộng rãi, được chế tạo từ đầu với ý tưởng không cần người lái. Xe có bốn ghế, mỗi bên hai ghế đối diện nhau. Mỗi hành khách đều có bộ sạc không dây cho điện thoại và màn hình cảm ứng để chọn nhạc, cài đặt nhiệt độ khoang lái, gọi trợ giúp hoặc mở cửa xe.
Đáng chú ý, không giống như Waymo, Zoox không có vô lăng. Chuyến đi 15 phút diễn ra rất dễ chịu; xe tăng tốc dần dần theo tốc độ giới hạn của thành phố. Có lần, xe phanh gấp để đánh lái khi một tài xế đi ngược chiều lấn sang làn đường của xe. Khi đến đèn đỏ, phanh rất êm.
Đây vẫn còn là giai đoạn đầu của Zoox tại San Francisco, và ban đầu chỉ những người có tên trong danh sách chờ của công ty mới có thể gọi xe. Hiện tại, họ sẽ có thể di chuyển trong một khu vực nhỏ bao gồm khu South of Market của San Francisco và các Quận Mission và Design. Công ty có kế hoạch mở rộng dần dịch vụ để phủ sóng toàn thành phố vào năm tới.
Sự xuất hiện của Zoox — cùng với sự mở rộng của Waymo — đồng nghĩa với việc sẽ có thêm nhiều người tiêu dùng được trải nghiệm những chiếc xe này. Waymo, công ty vận hành 2.500 xe, cho biết trong tháng này rằng họ đã mở rộng dịch vụ từ phía nam San Francisco đến San Jose và đã bắt đầu cho phép hành khách sử dụng taxi robot của mình trên các xa lộ ở Vùng Vịnh, Phoenix và Los Angeles.
Xe tự lái được cho là có thể giảm thiểu nguy cơ tai nạn nghiêm trọng. Theo Bộ Giao thông Vận tải, trong nửa đầu năm 2025, khoảng 17.000 người ở Mỹ đã tử vong vì tai nạn giao thông. Bất cứ khi nào mọi người chọn đi xe tự lái, điều đó đồng nghĩa với việc giảm bớt một chuyến đi do tài xế con người đảm nhiệm.
So với Waymo, dữ liệu cho thấy, trung bình tài xế con người di chuyển cùng quãng đường có số vụ tai nạn gây thương tích cao gấp năm lần, số vụ tai nạn gây thương tích nghiêm trọng cao gấp 11 lần và số vụ tai nạn gây thương tích cho người đi bộ cao gấp 13 lần.
Dữ liệu về các vụ tai nạn xe hơi liên quan đến Waymo do Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia công bố cho thấy các vụ việc liên quan đến Waymo đã gia tăng trong vài năm qua khi công ty mở rộng đội xe và hoạt động, nhưng phần lớn các vụ việc không gây ra thương tích hoặc chỉ gây thương tích nhẹ.
Một số hành khách cảm thấy an toàn hơn khi đi cùng robot. Uber và Lyft đã gây xôn xao dư luận vì các báo cáo về hành vi tấn công tình dục của tài xế. Một cuộc điều tra cho thấy Uber nhận được trung bình 1 hành vi quấy rối cứ mỗi 8 phút từ năm 2017 đến năm 2022. Tại Kansas, năm ngoái, một tài xế Lyft đã bị buộc tội hiếp dâm.
Dĩ nhiên, để xe tự lái đạt đến cảnh giới an toàn nhất, chúng vẫn còn nhiều thứ phải chứng minh. Zoox, công ty được thành lập năm 2014, sẽ phải tiếp tục áp dụng phương pháp tiếp cận thận trọng đối với vấn đề an toàn, theo lời cảnh báo của Matthew Wansley, giáo sư tại Trường Luật Cardozo ở New York chuyên về các công nghệ ô tô mới nổi.
Ông cho biết: “Chỉ mô phỏng thôi thì không thể cho bạn biết hiệu suất trên đường sẽ như thế nào”.
Đại diện Zoox cho biết chiến lược của công ty là mở rộng hoạt động một cách chậm rãi và thận trọng. “Chúng tôi luôn tin rằng xã hội sẽ không chấp nhận một chiếc taxi robot mắc nhiều lỗi như con người”, ông nói.
Theo: The NY Times, Reuters
