Nhân dịp kỷ niệm 43 năm ngày Nhà giáo Việt Nam 2025 (20/11/1982 - 20/11/2025), PV Người Đưa Tin đã có cuộc trao đổi với thầy Nguyễn Văn Long, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Tp.Đà Nẵng, về hành trình "gieo chữ", quản lý ngành giáo dục đến những cống hiến để phát triển sự nghiệp khuyến học trên địa bàn Tp.Đà Nẵng.
Từ mái trường đến mái nhà khuyến học
PV: Thưa thầy, sau nhiều năm gắn bó với công tác khuyến học tại tỉnh Quảng Nam (nay là Tp.Đà Nẵng), điều gì khiến thầy xúc động và trăn trở nhất?
Thầy Nguyễn Văn Long: Điều khiến tôi xúc động nhất là nghị lực học tập của học sinh ở cả miền núi lẫn thành phố: những em vùng cao đi bộ hàng chục cây số đến trường, học dưới ánh đèn dầu nhưng vẫn giữ khát vọng vươn lên; hay những em ở đô thị vừa phụ gia đình mưu sinh vừa cố gắng duy trì thành tích. Càng cảm động hơn trước những phụ huynh nghèo khó nhưng luôn ưu tiên lo cho con học hành, gửi gắm vào đó niềm hy vọng đổi đời.
Đi cùng niềm xúc động là nỗi trăn trở về sự chênh lệch trong cơ hội học tập giữa các vùng miền. Nhiều nơi còn thiếu giáo viên, thiếu cơ sở vật chất, mức độ hưởng lợi từ các chương trình khuyến học chưa đồng đều, khiến cơ hội tiếp cận tri thức của học sinh không như nhau... Khoảng cách đó buộc người làm khuyến học phải nỗ lực gần học sinh hơn, lắng nghe hơn, không chỉ hỗ trợ vật chất mà còn khơi dậy ngọn lửa hiếu học ở bất kỳ vùng đất nào.
Thầy giáo Nguyễn Văn Long.
PV: Vậy, đâu là niềm tự hào lớn nhất của thầy trong suốt quá trình công tác?
Thầy Nguyễn Văn Long: Năm 1977, khi vừa tròn 18 tuổi, sau khóa đào tạo giáo viên cấp tốc tại Trường Sư phạm Thanh Khê (Quảng Nam - Đà Nẵng), tôi bắt đầu đứng lớp ở Trường phổ thông cấp I, II Tam Kỳ số 2. Năm học 1981-1982, ở tuổi 23, tôi được công nhận Giáo viên giỏi cấp tỉnh và báo cáo điển hình tại Hội nghị "Hai tốt"...
Nhưng sau gần nửa thế kỷ gắn bó với nghề, điều khiến tôi tự hào nhất không phải danh hiệu, mà là sự trưởng thành của học trò và đồng nghiệp: từ những em đạt giải Quốc gia như: TS. Nguyễn Minh Hoàng, ThS. Lê Thị Thủy Trinh, ThS. Nguyễn Thị Lệ Huyền… đến các giáo viên trẻ tôi từng bồi dưỡng nay đã là giáo viên giỏi, cán bộ quản lý như: cô Nguyễn Thị Thanh Hữu, Nguyễn Thị Tâm Khánh... Mỗi lần nghe họ được vinh danh, tôi lại thấy ấm lòng! Có lẽ trong những năm tháng ấy, điều làm tôi xúc động nhất là “sức lan tỏa của nghề giáo”: Ngọn lửa được trao từ thầy sang trò, từ thế hệ này sang thế hệ khác.
NĐT: Từ vai trò thầy giáo đến lãnh đạo quản lý giáo dục ở địa phương và đồng hành với phong trào Hội, điều gì thôi thúc thầy gắn bó bền chặt với sự nghiệp giáo dục?
Thầy Nguyễn Văn Long: Điều giúp tôi kiên trì với giáo dục suốt mấy chục năm qua chính là tình yêu nghề và niềm tin vào giá trị tri thức. Ngay từ những ngày đầu đứng lớp, tôi nhận ra nghề giáo không chỉ dạy chữ, mà còn gieo nhân cách và nuôi dưỡng ước mơ cho học trò.
Khi đảm nhiệm vị trí Phó Trưởng phòng Giáo dục thị xã, tôi càng hiểu rõ trách nhiệm của người quản lý là đồng hành với giáo viên. Tôi luôn ghi nhớ lời Thầy Hồ Văn Thảng, nguyên Trưởng phòng Giáo dục huyện Tam Kỳ, căn dặn: "Đến cơ sở bằng tấm lòng chia sẻ, không phải bằng quyền hạn".
Sau nghỉ hưu, thầy Nguyễn Văn Long vẫn bền bỉ gắn bó với công tác khuyến học, khuyến tài.
Nghỉ hưu, tôi tiếp tục gắn bó với công tác khuyến học vì tin rằng đây là cách tiếp tục cống hiến, chỉ khác là thay vì "gieo chữ", tôi đang "gieo cơ hội". Mỗi suất học bổng, mỗi phần quà hỗ trợ học sinh khó khăn hay mỗi hoạt động khuyến tài lan tỏa tinh thần hiếu học đều khiến tôi thấy công việc này thật sự ý nghĩa. Niềm vui nhìn học trò trưởng thành, đồng nghiệp tiến bộ, hay người dân nỗ lực học tập để cải thiện cuộc sống, tôi tin rằng giáo dục là công việc của trái tim: Chỉ cần giữ được ngọn lửa ấy, người thầy dù ở đâu cũng có thể gieo thêm hạnh phúc cho đời.
Những tấm giấy khen, bằng khen, kỷ niệm chương ghi nhận sự đóng góp to lớn của thầy giáo Nguyễn Văn Long cho sự nghiệp giáo dục.
Khuyến học sau sáp nhập
PV: Sau sáp nhập, công tác khuyến học, khuyến tài của Tp.Đà Nẵng bước vào một giai đoạn hoàn toàn mới. Theo thầy, đâu là những thuận lợi nổi bật và đâu là những thách thức đáng lưu ý?
Thầy Nguyễn Văn Long: Sau sáp nhập, Tp.Đà Nẵng có quy mô lớn hơn với 94 đơn vị hành chính, tạo nên nguồn lực dồi dào về giáo viên, hệ thống trường học và cộng đồng xã hội. Đây là nền tảng quan trọng để phong trào khuyến học, khuyến tài phát triển mạnh và đồng bộ hơn.
Cơ hội lớn nhất là khả năng kết nối thế mạnh của hai địa phương cũ, đặc biệt trong giáo dục mũi nhọn. Đà Nẵng hiện sở hữu 3 trường THPT chuyên: Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Thánh Tông và Lê Quý Đôn, tạo thành "tam giác chất lượng cao" kết hợp kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi của Quảng Nam (cũ) với tinh thần đổi mới và cơ sở vật chất hiện đại của Đà Nẵng (cũ).
Hai anh em Trí Hiền, Trí Hậu - Gương sáng học tập của Tp.Đà Nẵng.
Sự hợp lực này đã tạo nên một "mùa vàng" thành tích với nhiều giải quốc tế như: Olympic Hóa học, Toán, Vật lý, Khoa học kỹ thuật, UPU… Những kết quả ấy khẳng định sức mạnh của một hệ thống giáo dục rộng, mạnh và liên kết tốt. Từ đây, mạng lưới giáo dục liên vùng được hình thành, lan tỏa mô hình hay, kinh nghiệm tốt; đồng thời mở rộng phong trào khuyến học từ đô thị đến miền núi, tăng cường sự kết nối giữa nhà trường - hội khuyến học - doanh nghiệp - người dân, thúc đẩy mục tiêu học tập suốt đời.
Tuy nhiên, thách thức vẫn lớn khi khoảng cách về kinh tế, cơ sở vật chất, hạ tầng và mức độ tham gia cộng đồng còn chênh lệch giữa các khu vực. Đây là bài toán cần sự nỗ lực bền bỉ và đồng bộ để mọi học sinh đều có cơ hội tiếp cận tri thức và tương lai tốt đẹp như nhau.
PV: Thưa thầy, thời gian tới, Hội Khuyến học Tp.Đà Nẵng sẽ tập trung vào những nhiệm vụ nào để phát huy những kết quả đã đạt được?
Thầy Nguyễn Văn Long: Hội đang xây dựng mạng lưới liên kết học tập giữa gia đình, dòng họ, cộng đồng, nhà trường và các cơ sở khuyến học, nhằm lan tỏa phong trào học tập một cách đồng đều. Không chỉ chia sẻ nguồn lực vật chất, Hội chú trọng truyền cảm hứng, khơi dậy tinh thần tự học thông qua các buổi giao lưu, tọa đàm, kể chuyện học tập, tôn vinh gương sáng...
Hội Khuyến học Tp.Đà Nẵng luôn chú trọng tôn vinh những gương sáng trong hành trình gieo chữ, truyền cảm hứng học tập.
Song song đó, việc bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên và cán bộ khuyến học được xem là nhiệm vụ quan trọng. Khi đội ngũ có năng lực và hiểu đặc thù từng vùng, các mô hình học tập mới được triển khai hiệu quả, góp phần thu hẹp khoảng cách giáo dục.
Nhiệm kỳ 2025-2030, Hội Khuyến học Tp.Đà Nẵng đặt mục tiêu xây dựng môi trường học tập rộng mở, tiếp tục phát triển 5 mô hình: Gia đình, Dòng họ, Cộng đồng, Đơn vị và Công dân học tập (trong đó mô hình Công dân học tập sẽ được đẩy mạnh hơn). Công tác tôn vinh điển hình học tập tiếp tục được duy trì với các giải thưởng, quỹ khuyến tài như: Quỹ Ươm mầm tài năng đất Quảng, Giải thưởng Phan Châu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Võ Chí Công, Phạm Phú Thứ, Lê Thiện Trị…
Hội Khuyến học Tp.Đà Nẵng duy trì giải thưởng Huỳnh Thúc Kháng.
Về nguồn lực, Hội tiếp tục phát huy thế mạnh xã hội hóa. Đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số trong khuyến học thông qua các lớp trực tuyến, thư viện số, chia sẻ bài giảng và tập huấn giáo viên sử dụng công nghệ; tổ chức hội thảo, giao lưu, kết nối nhà trường, cộng đồng, doanh nghiệp để tạo mạng lưới học tập rộng mở.
"Để các chương trình đi vào chiều sâu, tôi cho rằng cần có sự đồng hành của các cấp:
Thứ nhất, với Bộ GD&ĐT, cần ban hành hướng dẫn thống nhất về xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, hình thành hệ sinh thái học tập mở và có chính sách hỗ trợ đội ngũ làm khuyến học;
Thứ hai, với Hội Khuyến học Việt Nam, cần hoàn thiện Bộ tiêu chí đánh giá mô hình học tập, đặc biệt là Công dân học tập, xây dựng công cụ đánh giá đồng bộ và có sự hỗ trợ tài chính phù hợp với mô hình chính quyền đô thị;
Thứ ba, với Thành ủy, HĐND, UBND và MTTQ Tp.Đà Nẵng cần cơ chế phối hợp liên ngành, chính sách huy động doanh nghiệp và nguồn lực xã hội, cũng như lồng ghép mục tiêu học tập suốt đời vào chiến lược phát triển kinh tế, xã hội và chuyển đổi số của địa phương".
Thầy Nguyễn Văn Long
