Mối quan hệ hữu nghị đặc biệt giữa Việt Nam và Cuba từ lâu đã trở thành biểu tượng hiếm có trong quan hệ quốc tế, xây dựng trên nền tảng đoàn kết, tương trợ và lòng thủy chung. Hợp tác nông nghiệp luôn là trụ cột, góp phần nâng cao đời sống và năng lực sản xuất của cả hai nước.
Mối quan hệ đó được tăng cường hơn khi Cuba đã cho phép doanh nghiệp nước ngoài canh tác đất nông nghiệp trên lãnh thổ quốc đảo. Công ty nông nghiệp tư nhân Agri VMA của Việt Nam trở thành đơn vị đầu tiên được ký hợp đồng, triển khai trồng lúa tại huyện Los Palacios, tỉnh Pinar del Río. Đây được xem là bước đột phá, mở ra kỷ nguyên mới trong chính sách nông nghiệp của Cuba.
Trong số các giống lúa Việt Nam chuyển giao, lúa lai ba dòng CT16 nhận được sự quan tâm đặc biệt từ giới chuyên gia Cuba. Đây là sản phẩm trí tuệ của Học viện Nông nghiệp Việt Nam, với mục tiêu nâng cao năng suất và chất lượng lúa gạo tại Cuba.
Năng suất lúa do Việt Nam chuyển giao giống và kỹ thuật năm 2025 tại Cuba đạt gần 8 tấn/ha (Ảnh: DW).
Thông tin trên Báo Nông nghiệp và Môi trường cho hay, Trưởng nhóm chuyên gia Việt Nam ông Phạm Ngọc Tú nói rằng: “Kết hợp giống lúa chất lượng cao với kỹ thuật canh tác tiên tiến giúp giải quyết vấn đề năng suất thấp. CT16 cùng các biện pháp canh tác phù hợp có thể nâng năng suất lúa của Cuba lên 7 – 8 tấn/ha, cao hơn đáng kể so với mức 3 – 4 tấn/ha truyền thống.”
Theo tờ Granma (Cuba), năm 2024, đảo quốc này chi hơn 300 triệu USD để nhập khẩu gạo, chịu gánh nặng ngân sách và ảnh hưởng từ lệnh cấm vận kinh tế. Việc ứng dụng giống lúa CT16 của Việt Nam không chỉ giúp giảm áp lực nhập khẩu mà còn mở ra cơ hội nâng cao an ninh lương thực.
Trên diện tích 16 ha tại Los Palacios, giống lúa CT16 đạt năng suất 7,2 tấn/ha đã chứng minh hiệu quả chuyển giao công nghệ. CT16 không chỉ là giống lúa năng suất cao mà còn trở thành biểu tượng sống của tình hữu nghị bền chặt Việt Nam – Cuba, được vun đắp bằng tri thức, nỗ lực và cam kết thực tế.
Trước đó, vào tháng 9/2024, trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cuba của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, hai nước đã ký kết thỏa thuận hợp tác về sản xuất lúa gạo. Theo đó, Chính phủ Việt Nam cử đoàn chuyên gia sang hỗ trợ và tài trợ nhiều giống lúa, trong đó CT16 được lựa chọn là giống chủ lực và đang “làm mưa làm gió” trên các cánh đồng Cuba.
Theo Học viện Nông nghiệp Việt Nam, giống CT16 được công nhận là giống cây trồng mới từ năm 2011 và được gia hạn lưu hành đến năm 2032 theo Quyết định số 520/QĐ-TT-CLT của Cục Trồng trọt (nay là Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật). Giống được lai tạo từ tổ hợp dòng mẹ Nhị 32A và dòng bố R16, sau đó được chuyển giao cho Công ty TNHH Cường Tân (tỉnh Nam Định cũ) từ năm 2014 để nhân rộng sản xuất.
