Nỗ lực giữ "nhịp sống" y tế vùng sâu, vùng xa
Sau sáp nhập, tỉnh Tuyên Quang có 124 đơn vị hành chính cấp xã, 22 dân tộc cùng sinh sống, trong đó khoảng 85% dân số cư trú tại khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, nơi vốn đã gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận dịch vụ y tế.
Nhiều xã sau sáp nhập có quy mô mở rộng gấp rưỡi, số lượng thôn, bản tăng lên rõ rệt. Tuy nhiên, mạng lưới y tế cơ sở, đặc biệt là nhân lực gần như không thay đổi, khiến áp lực ngày càng lớn.
Theo Sở Y tế, dù đối mặt với nhiều thách thức, ngành y tế Tuyên Quang vẫn duy trì tinh thần chủ động và linh hoạt. Việc bảo đảm quyền được chăm sóc sức khỏe cho mọi người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số tại vùng sâu, vùng xa luôn là ưu tiên hàng đầu. Ngành y tế kiên quyết không để những thay đổi về địa giới hành chính làm gián đoạn hệ thống chăm sóc sức khỏe cơ sở.
Xã Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang
Một trong những giải pháp được đánh giá hiệu quả là duy trì hoạt động của các trạm y tế cũ như những "vệ tinh" hỗ trợ cho trạm y tế trung tâm tại các xã mới sáp nhập. Nhờ đó, mạng lưới y tế không bị đứt gãy, vẫn bảo đảm khả năng ứng phó kịp thời, nhất là tại các khu vực khó khăn, xa trung tâm.
Tại Trạm Y tế Chân Sơn (xã Yên Sơn), hiện quản lý 12 thôn, Trạm trưởng Phạm Duy Hưng chia sẻ: "Chúng tôi duy trì trực 24/7 để khám bệnh thông thường và xử lý các ca cấp cứu, đồng thời đẩy mạnh công tác tư vấn, chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Dù nhân lực mỏng, nhưng chúng tôi cố gắng phát huy tối đa nguồn lực hiện có".
Anh Thào Văn Hân, người dân tộc Mông ở xã Yên Sơn mong muốn: "Chúng tôi hy vọng các trạm y tế không chỉ được giữ nguyên, mà còn được tăng cường bác sĩ, thiết bị hiện đại hơn. Có như vậy, người dân mới yên tâm điều trị bệnh ngay tại địa phương mà không phải vượt hàng chục cây số lên tuyến trên".
Giải pháp trong dài hạn
Theo báo cáo của UBND tỉnh Tuyên Quang, thời gian qua, ngành y tế tỉnh đã đạt được nhiều kết quả khả quan, nhất là trong chăm sóc sức khỏe đồng bào dân tộc thiểu số. Toàn tỉnh hiện có 100% xã có trạm y tế, trong đó 98% trạm có bác sĩ phục vụ thường xuyên. Khoảng 90% người dân tộc thiểu số đã có thẻ bảo hiểm y tế, được khám chữa bệnh miễn phí tại cơ sở.
Ngoài ra, công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe về dinh dưỡng hợp lý, vệ sinh cá nhân, nuôi con bằng sữa mẹ… cũng được đẩy mạnh. Tỉnh còn huy động nguồn lực xã hội để triển khai mô hình bếp ăn bán trú tại các trường dân tộc nội trú, góp phần cải thiện bữa ăn, nâng cao thể trạng học sinh.
Không dừng lại ở những thành quả hiện tại, tỉnh Tuyên Quang đang chuẩn bị bước vào giai đoạn phát triển mới với hàng loạt chính sách y tế trọng tâm cho giai đoạn 2026–2030. Trong đó, 6 nhóm giải pháp chính đã được xác định rõ:
Thứ nhất, về cơ chế chính sách đặc thù, rà soát và đề xuất các chính sách thu hút cán bộ y tế giỏi về công tác tại vùng khó khăn, nâng mức hỗ trợ khám chữa bệnh và dinh dưỡng cho nhóm yếu thế.
Thứ hai, về đầu tư hạ tầng thiết bị, ưu tiên ngân sách để nâng cấp các trạm y tế vùng sâu, bảo đảm trang thiết bị khám chữa bệnh và phòng dịch cơ bản.
Thứ ba, về phát triển nguồn nhân lực, tăng cường đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng liên tục cho cán bộ y tế, đặc biệt là người dân tộc thiểu số. Luân phiên cán bộ tuyến trên hỗ trợ xã.
Thứ tư, về chống suy dinh dưỡng, triển khai mô hình "vườn – ao – chuồng", kết hợp bổ sung vi chất, tẩy giun định kỳ, giáo dục dinh dưỡng thông qua các hoạt động cộng đồng.
Thứ năm, về ứng dụng công nghệ, xây dựng hệ thống quản lý sức khỏe từ xa, khám chữa bệnh qua mạng, đặc biệt phù hợp với các vùng có giao thông khó khăn.
Thứ sáu, về huy động nguồn lực xã hội, phối hợp chặt chẽ giữa ngân sách Nhà nước và các nguồn lực xã hội hóa, ưu tiên các dự án y tế trọng điểm.
Cán bộ y tế thôn bản tỉnh Tuyên Quang tới từng nhà làm công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe - Ảnh: Vũ Mừng
Có thể thấy, việc sáp nhập đơn vị hành chính không chỉ là cải cách tổ chức, mà còn là phép thử cho năng lực điều hành của từng ngành, từng địa phương. Trong bối cảnh đó, ngành y tế Tuyên Quang đã thể hiện rõ bản lĩnh và trách nhiệm. Chăm sóc sức khỏe không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là cam kết: dù địa giới thay đổi, "mạch máu" y tế vẫn chảy đều, để mọi người dân, từ người già đến trẻ nhỏ nơi rẻo cao đều được chăm sóc đầy đủ, đúng với tinh thần "không ai bị bỏ lại phía sau".
Theo Tiến sĩ Saia Ma'u Piukala, Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khu vực Tây Thái Bình Dương: Đưa chăm sóc sức khỏe gần dân, cung ứng dịch vụ gần dân nhất thông qua y tế cơ sở để chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân ngay tại nơi họ sinh sống. Đây chính là chìa khóa để chăm sóc sức khỏe Nhân dân Việt Nam ngày một tốt hơn, bởi y tế cơ sở có thể cung cấp 90% các dịch vụ thiết yếu, cứu sống nhiều người hơn, kéo dài thời gian sống khỏe mạnh và giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Sơn Hào
