Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Lữ Quang Ngời kiểm tra vận hành bộ máy tại xã Long Hữu - Ảnh: VGP/LS
Đó không chỉ là một bước đi mang tính lịch sử trong tái cấu trúc không gian phát triển của Vĩnh Long nói riêng và đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nói chung, mà còn là minh chứng sinh động cho chủ trương đúng đắn của Trung ương: Tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả bộ máy, đưa chính quyền gần với người dân hơn.
Bộ máy tinh gọn, vận hành trơn tru
Từ sáng sớm, trụ sở Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Trung Hiệp (sáp nhập từ Tân An Luông, Trung Chánh và Trung Hiệp) đã tấp nập người ra vào, và không còn cảnh người dân phải ngồi mỏi mòn ngồi đợi gọi tên. Ông Nguyễn Trường Sơn (ở ấp Gò Ân, xã Trung Hiệp) vui vẻ cho biết: "Tôi đến xã để làm giấy tờ hoàn thiện hồ sơ xin việc cho con trai. Tôi thấy tinh thần phục vụ, thái độ làm việc của cán bộ xã rất nhanh chóng, nhiệt tình, chu đáo; không phải đi lại nhiều lần hay bổ sung hồ sơ thủ tục như trước nữa".
Câu chuyện của ông Nguyễn Trường Sơn không phải là cá biệt. Ngay từ ngày đầu hợp nhất, chính quyền tỉnh Vĩnh Long mới đã gấp rút hoàn thiện các thủ tục sắp xếp, bàn giao, tiếp nhận tài sản công, cải tạo trụ sở để đảm bảo đủ điều kiện cho cán bộ từ 3 tỉnh về làm việc. Với 124 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 105 xã và 19 phường, tỉnh đã bố trí lại lực lượng, bảo đảm mỗi xã, phường đều có đội ngũ cán bộ được đào tạo căn bản, bố trí hợp lý.
Trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ, ông Lữ Quang Ngời, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long chia sẻ: "Ngay sau khi chủ trương hợp nhất được ban hành, tỉnh đã triển khai đồng bộ phương án chuẩn bị trụ sở, bố trí ngân sách, cải thiện hạ tầng. Nhờ vậy, khi chính thức vận hành, bộ máy mới đi vào hoạt động thông suốt, hiệu quả".
Gần dân, sát dân - phục vụ tốt hơn
Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp giúp giảm chồng chéo, rút ngắn khoảng cách hành chính. Người dân không còn phải đi qua cấp trung gian, mà tương tác trực tiếp với xã, phường hoặc cấp tỉnh nếu cần. Nhiều cán bộ xã, phường nhận xét, đây là "cú hích" giúp nâng cao tinh thần phục vụ của đội ngũ công chức cấp cơ sở.
Chị Nguyễn Thanh Thảo, công chức xã Trung Hiệp tâm sự: "Ban đầu chúng tôi phải học lại quy trình, làm quen phần mềm mới khi dữ liệu của các bộ, ngành chưa đồng bộ hết. Khó khăn là có thật, nhưng lãnh đạo tỉnh quán triệt rất rõ: Cấp tỉnh sẽ xuống hỗ trợ xã, phường, không để cơ sở lúng túng. Từ đó chúng tôi cảm thấy được động viên, có thêm động lực để phục vụ dân tốt hơn".
Tại nhiều xã, Trung tâm Phục vụ hành chính công đã trở thành "địa chỉ quen thuộc" của người dân. Các thủ tục, như đăng ký kinh doanh, hộ tịch, bảo trợ xã hội, chứng thực, đất đai… đều được tiếp nhận và trả kết quả nhanh hơn trước đây. Một số nơi đã thí điểm trả kết quả tại nhà qua dịch vụ bưu chính công ích. Việc này không chỉ tiết kiệm thời gian, chi phí, mà còn góp phần nâng cao niềm tin của người dân vào chính quyền.
Theo bà Châu Thị Kim Thanh, Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Vĩnh Long, từ 1/7 đến 14/9/2025, Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Vĩnh Long đã tiếp nhận 103.385 hồ sơ trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) của tỉnh, trong đó có 90.009 hồ sơ trực tiếp, 13.376 hồ sơ trực tuyến. Đã giải quyết 49.116 hồ sơ, số lượng hồ sơ giải quyết trước hạn, đúng hạn 38.815 hồ sơ, đạt tỷ lệ 79,03% (trong đó đa số các hồ sơ đều được giải quyết trước thời hạn 38.804 hồ sơ, 11 hồ sơ giải quyết đúng hạn); đang giải quyết 54.287 hồ sơ.
Một trong những điểm sáng của Vĩnh Long là việc thực hiện có hiệu quả TTHC phi địa giới, tạo điều kiện cho người dân khi đến bất cứ xã nào trong tỉnh đều thực hiện TTHC của mình.
Đến nay, Vĩnh Long đã phê duyệt danh mục TTHC không phụ thuộc vào địa giới hành chính trên địa bàn tỉnh, gồm 1.734 TTHC (tỷ lệ 83%), đã phổ biến triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân, tổ chức nộp hồ sơ TTHC phi địa giới, giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp.
Hiện nay, còn 322 TTHC chưa cung cấp dịch vụ công trực tuyến, Vĩnh Long đang tập trung tiếp tục thực hiện rà soát, tái cấu trúc quy trình, kiểm thử, tích hợp cung cấp dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia để đưa vào danh mục TTHC không phụ thuộc địa giới hành chính, nhằm phấn đấu sớm đạt tỷ lệ 100% TTHC không phụ thuộc địa giới hành chính vào tháng 11/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Nhân dân thực hiện thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Vĩnh Long - Ảnh: VGP/LS
Bước tiến số hóa - nền tảng đổi mới quản trị
Song song với tổ chức lại bộ máy, tỉnh Vĩnh Long mới đầu tư mạnh mẽ hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT) cho 124 đơn vị hành chính cấp xã: Từ mạng nội bộ, đường truyền tốc độ cao, đến phần mềm quản lý văn bản, một cửa điện tử, ký số, kho dữ liệu liên thông với cấp tỉnh. Nhờ đó, nhiều xã phường bắt đầu sử dụng dịch vụ công trực tuyến, giảm việc đi lại, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ.
Tại xã Trung Hiệp, ông Phạm Quang Chiến, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã cho biết, nhờ ứng dụng CNTT, khối lượng hồ sơ được xử lý trong ngày tăng đáng kể, tình trạng chậm trễ giảm hẳn. Người dân dần quen với việc nộp hồ sơ qua mạng, tra cứu tiến độ xử lý trực tuyến.
Đặc biệt, tỉnh đã điều động lực lượng chuyên trách CNTT từ cấp tỉnh xuống hỗ trợ xã phường, "cầm tay chỉ việc" cho công chức cơ sở, cách làm này được người dân lẫn cán bộ đánh giá cao.
Đồng thời, Ủy ban MTTQ Việt Nam xã đã phối hợp với UBND xã tổ chức các đội, nhóm tình nguyện viên hỗ trợ người dân thực hiện các thủ tục trực tuyến tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, nhằm giảm thời gian thao tác và giúp người dân có kỹ năng, đồng thời cũng có thể tiếp tục hướng dẫn cho người nhà, hàng xóm khi thực hiện các dịch vụ công trực tuyến trong thời gian tới được thuận lợi hơn.
Theo bà Trần Ngọc Thùy, Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Trung Hiệp, từ 1/7 đến 16/9/2025, Trung tâm đã tiếp nhận 986 hồ sơ. Trong đó xử lý trước hạn 843 hồ sơ, đạt 85,49%, đúng hạn 110 hồ sơ bằng 11,15%, đang giải quyết 33 hồ sơ.
Vĩnh Long xác định chuyển đổi số là trụ cột để chính quyền 2 cấp vận hành hiệu quả. Hạ tầng đã được nâng cấp, quan trọng là đào tạo con người. 2 tháng qua cho thấy mô hình này đi đúng hướng, cần tiếp tục đầu tư để ổn định lâu dài.
Niềm tin lan tỏa, người dân đồng thuận
Tại các buổi tiếp xúc cử tri, nhiều người dân bày tỏ sự đồng thuận cao với chủ trương hợp nhất và bỏ cấp huyện. Họ cho rằng chính quyền mới "gần dân hơn, hoạt động hiệu quả hơn". Điều đáng chú ý là không chỉ người dân, mà cả cán bộ cũng nhìn nhận đây là cơ hội "làm mới", nâng cao trách nhiệm, khắc phục thói quen cũ.
Chia sẻ với Báo Điện tử Chính phủ, ông Phạm Thanh Nam, Chủ tịch UBND xã Lương Hòa cho biết, xã được phân cấp, ủy quyền nhiều hơn, trực tiếp giải quyết phần lớn TTHC gắn liền với đời sống người dân. Góp phần nâng cao năng lực quản trị, tính chủ động, sáng tạo và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Chính quyền xã được trao quyền đã chủ động hơn trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quản lý nhà nước trên địa bàn.
"Điều này tạo thuận lợi trong xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số với hệ thống dữ liệu, phần mềm quản lý được kết nối trực tiếp từ tỉnh xuống xã, tạo sự liên thông, minh bạch và thuận tiện trong khai thác thông tin, dễ dàng triển khai dịch vụ công trực tuyến, từng bước hiện đại hóa nền hành chính, hướng tới xây dựng chính quyền số toàn diện", ông Nam cho hay.
Cụ thể, sau hơn 2 tháng hoạt động, Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Lương Hòa đã tiếp nhận trên 1.350 lượt hồ sơ của công dân đến liên hệ để thực hiện các TTHC, nhìn chung công chức của Trung tâm Phục vụ hành chính công đã tiếp nhận và giải quyết kịp thời mọi yêu cầu của người dân và doanh nghiệp. Trong đó, số lượng hồ sơ/TTHC được tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả trước hạn, đúng hạn chiếm tỷ lệ cao (đạt trên 99%), số hồ sơ trả kết quả quá hạn chiếm tỷ lệ rất thấp.
Các lãnh đạo sở, ngành cũng cho rằng việc hợp nhất tạo điều kiện thuận lợi hơn trong quy hoạch, kêu gọi đầu tư. Thay vì 3 tỉnh cạnh tranh nhau, nay là một thực thể thống nhất, quy mô lớn, dễ thu hút dự án hạ tầng, công nghiệp, logistics. Đây là tiền đề quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội lâu dài.
Xã Trung Hiệp tổ chức các nhóm tình nguyện viên hỗ trợ người dân thực hiện các thủ tục trực tuyến tại Trung tâm Phục vụ hành chính công - Ảnh: VGP/ Hữu Chung
Còn đó thách thức, nhưng hướng đi đã rõ
Dù có nhiều tín hiệu tích cực, thực tế cũng cho thấy không ít khó khăn ban đầu. Một số xã vẫn thiếu công chức chuyên môn, đặc biệt các mảng CNTT, đất đai - xây dựng, y tế, giáo dục. Hệ thống phần mềm ở một vài nơi chưa đồng bộ, gây chậm trễ xử lý hồ sơ. Người dân và cán bộ cũng cần thời gian để quen với việc không còn cấp huyện, phải tương tác trực tiếp với cấp tỉnh hoặc xã.
Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Lữ Quang Ngời thẳng thắn: "Chúng tôi xác định rõ đây là mô hình mới, chưa có tiền lệ rộng. Tỉnh thường xuyên rà soát, bổ sung nhân sự đúng chuyên môn, hoàn thiện đồng bộ hệ thống phần mềm, đào tạo cán bộ. Mục tiêu là đến cuối năm 2025, bộ máy vận hành ngày càng ổn định, thông suốt, đáp ứng tốt nhất nhu cầu của người dân và doanh nghiệp".
Các chuyên gia về cải cách hành chính cũng khuyến nghị Vĩnh Long mới cần tiếp tục đẩy mạnh minh bạch, công khai trong điều hành, phân cấp ủy quyền, giám sát chặt chẽ để tránh chồng chéo, lãng phí. Đồng thời, phải đẩy mạnh tuyên truyền để dân hiểu rõ quyền, trách nhiệm của mình trong mô hình mới, có cơ chế phản hồi kịp thời khi phát sinh bất cập.
Tuy nhiên, để phát huy hết tiềm năng của mô hình mới, tỉnh Vĩnh Long cần tiếp tục bổ sung, đào tạo cán bộ có chuyên môn cao, hoàn thiện đồng bộ hệ thống CNTT, tăng cường kiểm tra, giám sát để đảm bảo công khai, minh bạch trong xử lý mọi công việc hành chính. Chỉ khi đó, mục tiêu xây dựng chính quyền "gần dân, vì dân, phục vụ dân" mới thực sự đi vào cuộc sống.
Đó cũng chính là động lực để Vĩnh Long mới tiếp tục vững bước trên con đường cải cách, góp phần cùng ĐBSCL chuyển mình mạnh mẽ hơn, hiện đại hơn, hội nhập hơn như kỳ vọng của Trung ương và người dân.
Lê Sơn - Hữu Chung
