Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến cho dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 01/2011 ban hành Bộ Quy chế an toàn hàng không dân dụng lĩnh vực máy bay và khai thác máy bay.
Máy bay ARJ21 của COMAC cất cánh từ sân bay quốc tế Vân Đồn (Quảng Ninh) bay tới sân bay Tân Sơn Nhất (TP HCM), sau đó bay tới Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) ngày 29-2-2024
Theo đó, quy định hiện nay cho phép việc công nhận các tiêu chuẩn phê chuẩn máy bay và công nhận Giấy chứng nhận loại của 5 nhà chức trách hàng không bao gồm Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), Cơ quan an toàn hàng không Châu Âu (EASA), Canada, Brazil và Liên Bang Nga. Trong danh sách này chưa có Cục Hàng không Trung Quốc và nhà chức trách hàng không Vương Quốc Anh (tách khỏi EASA từ năm 2021).
Trong thời gian vừa qua, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, tình hình chiến sự xảy ra trên một số khu vực trên thế giới ảnh hưởng đến dây chuyền cung cấp vật tư, khả năng cung cấp máy bay đầy đủ từ các nhà sản xuất máy bay truyền thống như Airbus, Boeing và Embraer (được FAA và EASA cấp Giấy chứng nhận loại). Đồng thời, do ảnh hưởng của lệnh triệu hồi đối với động cơ Pratt Witney ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động khai thác máy bay của Việt Nam.
Trong tình hình đó, việc giới hạn cho phép các máy bay khai thác tại Việt Nam chỉ có Giấy chứng nhận loại do Cục Hàng không Việt Nam cấp hoặc công nhận từ 5 nước sẽ làm hạn chế cơ hội của các hãng hàng không trong việc tiếp cận các loại máy bay được thiết kế, chế tạo bởi các quốc gia khác có năng lực toàn cầu về khoa học và công nghệ (như Trung Quốc).
Trung Quốc hiện nay cũng là quốc gia thiết kế máy bay, đã sản xuất máy bay COMAC ARJ21-700 (C909) và C919 đang khai thác tại thị trường nội địa Trung Quốc và ở 1 quốc gia nước ngoài (đối với máy bay C909 tại Indonesia) và đã có lịch sử khai thác an toàn.
Mặt khác, các tiêu chuẩn đủ điều kiện bay trong thiết kế chế tạo máy bay trên thế giới được áp dụng của FAA, EASA và Quy chế An toàn hàng không Trung Quốc không có sự khác biệt lớn liên quan đến thiết kế, chế tạo và đảm bảo an toàn; một số sự khác biệt chủ yếu liên quan đến ngôn ngữ tiếng trung quốc trong tài liệu, nhãn mác trên máy bay.
Mục tiêu của việc sửa nghị định là các hãng hàng không Việt Nam có thêm lựa chọn về việc tìm kiếm, bổ sung máy bay (vốn đang phụ thuộc vào Boeing và Embraer với các đường bay tầm ngắn) sẽ tạo động lực tăng trưởng, kinh doanh thuận lợi, mở rộng thị trường, tạo môi trường hoạt động hàng không giàu tính cạnh tranh, bình đẳng và phát triển…
Bộ Xây dựng dự thảo Thông tư theo phương án bổ sung thêm Trung Quốc và Vương Quốc Anh được công nhận các tiêu chuẩn thiết kế chế tạo máy bay là cơ sở để công nhận Giấy chứng nhận loại đối với các máy bay do Cục Hàng không Trung Quốc và Vương Quốc Anh cấp.
Theo Bộ Xây dựng, việc sửa đổi, bổ sung Nghị định sẽ giải quyết những vấn đề cấp bách phát sinh trong thực tiễn.
Đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội về nguồn cung máy bay trên toàn cầu hạn chế do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, địa chính trị dẫn đến ảnh hưởng chuỗi cung ứng vật tư toàn cầu, ảnh hưởng của lệnh triệu hồi động cơ Pratt Witney trên phạm vi toàn cầu đến các máy bay của Việt Nam đã ảnh hưởng lớn đến hoạt động và khả năng duy trì và mở rộng, phát triển thị trường của các hãng hàng không của Việt Nam.
Đa dạng hóa nguồn cung để đáp ứng nhu cầu khai thác đa dạng đội bay, lợi thế đàm phán và khả năng tiếp cận ưu tiên máy bay, tiếp cận cấu hình máy bay phù hợp với nhu cầu phát triển và cơ sở hạ tầng sân bay khai thác theo nhu cầu của hãng hàng không.
"Sau đại dịch COVID-19, trước các diễn biến về tình hình địa chính trị trên thế giới, trước các thành tựu khoa học - công nghệ mới không thể phủ nhận của một số quốc gia, việc giới hạn máy bay theo quy định hiện hành sẽ làm mất đi cơ hội tiếp cận của các Hãng hàng không Việt Nam trong hợp tác, đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh và hạn chế không gian phát triển của các hãng hàng không trong điều kiện tình hình mới.
Việc sửa đổi, bổ sung các quy định chắc chắn sẽ tạo lợi thế dẫn dắt, hành lang pháp lý và cơ hội phát triển mang tính đột phá cho hoạt động của ngành hàng không trong tương lai. Đồng thời, cũng phù hợp với nhu cầu về khai thác kinh doanh của hãng hàng không của Việt Nam"- Bộ Xây dựng đánh giá.
Đây cũng là cơ hội tăng cường hợp tác, hữu nghị với các quốc gia, nâng cao năng lực của Việt Nam liên quan đến thiết kế, chế tạo, sản xuất máy bay và thiết bị máy bay; tiếp cận khoa học, công nghệ, chuyển đổi số thông qua hợp tác với các nhà chức trách hàng không trên thế giới, với các nhà sản xuất máy bay mới… nâng cao năng lực hơn nữa cho ngành hàng không Việt Nam.
Trước đó, trên cơ sở đề xuất của Công ty cổ phần Hàng không Vietjet, COMAC về khai thác máy bay COMAC tại Việt Nam và kết quả cuộc gặp của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà với phó chủ tịch COMAC, Bộ GTVT đã rà soát các quy định của pháp luật hiện hành. Để các hãng hàng không Việt Nam có thể khai thác máy bay COMAC của Trung Quốc, cần sửa nghị định và thông tư nhằm cấp giấy chứng nhận loại cho máy bay này.
