Sự thật đằng sau cam kết 500 tỷ USD của Apple cho hoạt động sản xuất tại Mỹ

Tổng giám đốc điều hành Apple Tim Cook là một giám đốc điều hành thông minh đã điều hành công ty thành công trong một số nhiệm kỳ tổng thống. Ảnh: Getty Images

Apple đã gây chấn động lớn vào thứ Hai 24/2 với thông báo rằng hãng sẽ đầu tư 500 tỷ USD trong vòng 4 năm tới tại Mỹ, "để hỗ trợ sự đổi mới của người Mỹ, sản xuất tiên tiến và tạo việc làm công nghệ cao".

Tác giả bài báo trên Forbes bày tỏ quan điểm về động thái này của Apple: “Công bằng mà nói, tôi không nghi ngờ gì rằng Apple, công ty có doanh thu hàng năm gần 400 tỷ USD trong vài năm qua, thực sự sẽ chi rất nhiều tiền trong nước cho đến năm 2028. Nhưng tất cả những điều này được đưa vào bối cảnh chính trị thương mại hiện tại và các cam kết lớn tương tự mà Apple đã thực hiện trước đây”.

500 tỷ USD thực sự bao gồm những gì?

Khoản đầu tư của Apple tương tự với các thông báo gần đây khác về chi tiêu cho cơ sở hạ tầng của các “gã khổng lồ” công nghệ. Amazon đã từng nói rằng công ty sẽ chi 100 tỷ USD trong năm nay cho các khoản chi tiêu vốn hỗ trợ AI; các kế hoạch khác vào năm 2025 như Microsoft (80 tỷ USD), Alphabet (75 tỷ USD) và Meta (60 đến 65 tỷ USD) cũng rất lớn. Tuy nhiên, tất cả các con số đó đều phải tuân theo ít nhất một số mức độ xác minh khi các công ty đó nộp hồ sơ lên ​​SEC vào năm 2025.

500 tỷ USD từ Apple cũng phù hợp với số tiền mà SoftBank, OpenAI, Oracle và các công ty khác cam kết cho dự án AI đầy tham vọng Stargate. Nhưng Stargate không phải là một công ty đại chúng, vì vậy những con số đó có thể sẽ khó xác minh.

Vẫn còn nhiều câu hỏi về phép tính đằng sau cam kết lớn của Apple, một phần là vì có lẽ sẽ không có bất kỳ mục riêng lẻ nào trong hồ sơ nộp lên SEC hoặc báo cáo thường niên của cổ đông nếu chúng ta muốn xem xét việc công ty thực hiện lời cam kết sau này. Điều này một phần là do Apple có xu hướng chia nhỏ các khoản đầu tư AI của mình thành capex và opex (sử dụng tài nguyên từ các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn) và một phần là do một số nội dung được thảo luận trong bản phát hành hôm thứ Hai liên quan đến những gì công ty có kế hoạch đạt được gián tiếp thông qua các nhà cung cấp và đối tác của mình.

Các câu hỏi cụ thể về cam kết 500 tỷ USD của Apple

Giải thích cho 500 tỷ USD

500 tỷ USD đại diện cho bao nhiêu khoản chi tiêu mới gia tăng? Lưu ý rằng, không lâu sau khi nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden bắt đầu vào năm 2021, Apple đã cam kết chi 430 tỷ USD cho Mỹ trong 5 năm. Vì vậy năm 2025 có lẽ sẽ bao gồm cả hai cam kết. Điều đó làm cho phép tính trở nên mơ hồ hơn.

Bao nhiêu trong số 430 tỷ USD cam kết được công bố vào năm 2021 đã thực sự được chi tiêu? Điều tương tự cũng áp dụng cho lời cam kết đầu tư 350 tỷ USD vào Mỹ của Apple vào tháng 1/2018 trong 5 năm.

Câu hỏi về tuyển dụng và bảng lương

Lời cam kết hôm nay sẽ tạo ra bao nhiêu việc làm mới? Thông báo của Apple cho biết công ty sẽ tuyển dụng "khoảng 20.000 người" trong 4 năm tới. Nhưng khi kết thúc năm tài chính gần đây nhất vào tháng 9/2024, Apple đã sử dụng 164.000 nhân sự trên toàn thế giới. Vì vậy, việc tuyển dụng 5.000 người mỗi năm trong 4 năm tới để đạt được con số 20.000 đó sẽ ngụ ý tuyển dụng tới việc sẽ có 3% nhân viên mới mỗi năm và thậm chí không rõ liệu tất cả những người đó có phải là người mới được tuyển dụng hay không.

Một câu hỏi đặt ra là, chỉ có 20.000 người mới được tuyển dụng để tương ứng với khoản chi 500 tỷ USD?

“Tôi hiểu rằng Apple luôn thực hiện nhiều công việc thông qua các nhà cung cấp và các đối tác hệ sinh thái khác, vì vậy không phải tất cả số tiền đó sẽ chuyển trực tiếp thành số lượng nhân viên mới tại Apple. Nhưng mức tăng 20.000 người có vẻ không cao đối với khoản đầu tư trị giá nửa nghìn tỷ USD”, tác giả bài báo trên tạp chí Forbes đặt câu hỏi nghi ngờ.

Ngoài ra, cả cam kết năm 2018 và 2021 của Apple đều đi kèm với cam kết tuyển dụng tại Hoa Mỹ, trong mỗi trường hợp là 20.000 công nhân. Liệu đây có phải chỉ là con số hình thức mà Apple cho là tốt hay không. Để hiểu rõ hơn, hiện có 164,9 triệu công nhân tại Hoa Kỳ. Cam kết của Apple, nếu được ban hành ngay lúc này, sẽ nâng số lượng việc làm đó lên 0,012%.

Phần nào trong số 500 tỷ USD là tiền lương, bao gồm cả tiền lương gián tiếp? Một câu hỏi về bảng lương mà tác giả đặt ra. Thông báo của Apple đã đề cập đến 2,9 triệu việc làm "hiện đang được Apple hỗ trợ" tại Mỹ, bao gồm nhân sự tại các nhà cung cấp của Apple và thậm chí cả nhà phát triển cho các ứng dụng iOS do Apple sản xuất độc lập. Vậy mức lương dự kiến ​​của 2,9 triệu công nhân Mỹ hiện tại trên toàn hệ sinh thái Apple có được tính là một phần của 500 tỷ USD?

Kế hoạch sản xuất

Tác giả tiếp tục đặt câu hoiri, nhà máy lắp ráp máy chủ mới này có tầm quan trọng như thế nào? Apple cho biết vào năm 2026, hang sẽ bắt đầu sản xuất máy chủ tại một cơ sở rộng 250.000 feet vuông ở Houston (Mỹ). Cơ sở này sẽ thay thế một số lượng sản xuất ngoài khơi cho các máy chủ này, hỗ trợ sáng kiến ​​Private Cloud Compute và Apple Intelligence của Apple.

“Là một người Texas lâu năm từng làm việc cho Compaq tại Houston, thật tốt khi biết rằng cơ sở này sẽ mang lại hàng nghìn việc làm mới cho thành phố và Apple cũng mong muốn mở rộng năng lực trung tâm dữ liệu của mình ở một số tiểu bang khác. Nhưng trong thời kỳ hoàng kim của Compaq, công ty có khoảng 6,5 triệu feet vuông không gian sản xuất, phòng thí nghiệm và văn phòng tại Houston. Với suy nghĩ đó, 250.000 feet vuông không gian lắp ráp cuối cùng khiến tôi nghĩ rằng đây là một dự án xây dựng tầm trung”, tác giả cho biết.

Các nhà máy lớn có diện tích hàng triệu feet vuông. Để so sánh trực tiếp hơn, giai đoạn đầu của dự án Stargate đặt mục tiêu tạo ra ít nhất 10 và có thể lên tới 20 trung tâm dữ liệu AI rộng 500.000 feet vuông mỗi trung tâm.

Học viện Sản xuất Apple ở Detroit có được thêm vào để làm cho thông cáo báo chí trông đẹp hơn không? Học viện có vẻ như là một sáng kiến ​​tốt để giúp các SMB triển khai AI và sản xuất thông minh, cùng với chương trình giảng dạy phát triển kỹ năng miễn phí cho người lao động. Nhưng với tôi, có vẻ như những người ở Apple có thể đã nói rằng, "Chúng tôi không có đủ ở đây - chúng tôi nên bổ sung thêm điều này".

“Việc đào tạo lại kỹ năng rất quan trọng đối với sự thành công của người lao động sản xuất tại Mỹ, nhưng tôi muốn thấy những con số cụ thể về tổng chi tiêu và chi tiêu gia tăng cho toàn bộ sáng kiến ​​của học viện ở mọi thành phố. Điều đó sẽ rất ấn tượng”, tác giả bài viết nhấn mạnh.

Các khía cạnh địa chính trị và thương mại

Bao nhiêu trong số 500 tỷ USD được dành cho TSMC? Trong thông báo của mình, Apple đã quảng cáo về việc tăng gấp đôi Quỹ sản xuất tiên tiến của Mỹ từ 5 tỷ đô la lên 10 tỷ USD. Một phần trong số tiền đó được cam kết cho việc sản xuất chip tại Fab 21 của TSMC ở Arizona, nơi Apple là khách hàng lớn nhất.

“Tôi là một cựu chiến binh trong ngành bán dẫn và tôi thực sự đánh giá cao việc Apple đang thực hiện đúng lời hứa của mình là "thúc đẩy sản xuất tiên tiến và phát triển kỹ năng trên khắp cả nước". Nhưng cũng vậy: Liệu bất kỳ khoản đầu tư nào của họ - đặc biệt là đối với IP bóng bán dẫn mà TSMC phát triển ở Đài Loan, không phải Hoa Kỳ - có thể được sử dụng để đòn bẩy cho các hoạt động của TSMC tại Đài Loan không?”, tác giả đặt câu hỏi.

“Chính xác thì cam kết TSMC của Apple trả cho những gì? Một động thái thực sự táo bạo sẽ là đầu tư vốn vào công ty Columbus của Intel để sản xuất silicon "khuôn lớn" của Apple dùng cho MacBook Pro hoặc thậm chí là các máy chủ AI mới này trong tương lai. Nút 18A của Intel có thể chưa phù hợp, nhưng 18A-P thì có thể. Liệu thông báo này có đúng thời điểm với mong muốn có thể giảm thuế quan mà tổng thống mới đã công bố nhưng vẫn chưa triển khai đối với Trung Quốc không?”, tác giả tiếp tục đặt ra câu hỏi.

Tổng thống Trump đã gặp CEO của Apple, Tim Cook vào thứ Năm tuần trước và đã có những lời tốt đẹp về khoản đầu tư vào Apple. ÔngTrump dường như có ý định sử dụng thuế quan như một con bài mặc cả quan trọng, như ông đã từng làm với chính phủ Canada và Mexico.

“Nếu tôi là CEO của một công ty công nghệ lớn của Mỹ có các tuyến cung ứng quan trọng tại Trung Quốc, tôi chắc chắn sẽ coi trọng ông Trump về thuế quan và nỗ lực đứng về phía đúng đắn trong mọi quyết định từng trường hợp cụ thể về việc miễn thuế quan”, tác giả nêu quan điểm.

Cường điệu khác với thực tế

“Nếu tôi có vẻ hoài nghi về những gì Apple công bố hôm nay, thì chỉ là do tôi có nhiều kinh nghiệm với những sáng kiến ​​mang tính biểu tượng như thế này - nhiều sáng kiến ​​trong số đó không đạt được sự cường điệu của chúng”, tác giả cho biết.

“Thật tuyệt khi Apple đưa ra một cam kết lớn hơn nữa ngoài các cam kết 350 tỷ USD và 430 tỷ USD mà họ đã đưa ra trong những năm trước, nhưng chúng tôi cũng chưa bao giờ thấy bất kỳ báo cáo kế toán nào nêu chi tiết về những gì thực sự đã xảy ra đối với các cam kết đó”, tác giả nhấn mạnh.

Điều này không chỉ riêng với Apple, điều tương tự cũng diễn ra đối với dự án Stargate hoặc các sáng kiến ​​đầu tư khác mà các con số rất lớn và ấn tượng được công bố, nhưng sau đó (thường) không có sẵn để công chúng xem xét. Vì vậy, mặc dù cam kết sản xuất trong nước của Mỹ nghe có vẻ tuyệt vời, nhưng theo một nghĩa quan trọng, thông báo kiểu này luôn là một hoạt động quan hệ công chúng, tác giả nhấn mạnh.

“Trong trường hợp của Apple, điều đó đặc biệt có liên quan vì công ty chắc chắn sẽ tiếp tục thực hiện hầu hết hoạt động sản xuất ở nước ngoài, bất kể các cam kết mà họ đã công bố. Trong bối cảnh đó, Tim Cook vốn là một giám đốc điều hành thông minh đã điều hành thành công trong một số nhiệm kỳ tổng thống và tôi không thể không nghĩ rằng Apple đưa ra thông báo này để giúp họ đi một bước trước các quyết định mức thuế quan mà Mỹ có thể áp dụng đối với Trung Quốc”, tác giả cho hay.

Trên thực tế, trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, chính Trung Quốc đã cam kết khắc phục tình trạng mất cân bằng thương mại với Mỹ; mặc dù cam kết đó chưa bao giờ được thực hiện, ông Trump đã hạ thuế quan đối với Trung Quốc dựa trên lời hứa đó.

Tôi không có hiểu biết sâu sắc về điều này, nhưng Apple có thể đang thực hiện một vở kịch tương tự: Thực hiện một cam kết tốt đẹp đối với hoạt động sản xuất tại Mỹ - có thể bao gồm cả các dự án mà đã lên kế hoạch thực hiện - để ngăn chặn mọi rắc rối về thuế quan, trong khi biết rằng có thể công ty sẽkhông bao giờ phải thực sự thực hiện lời hứa. Bây giờ, thực hiện điều đó sẽ là "trí thông minh của Apple". Chúng ta sẽ xem liệu chính quyền tổng thống mới có tin vào điều đó không.