Nhà điều hành lưới điện Elia của Bỉ cảnh báo rằng đất nước có thể phải đối mặt với tình trạng mất điện, nhưng nguyên nhân không phải do thiếu điện, mà lại là do nguồn cung năng lượng mặt trời thừa mứa quá mức.
Năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng tái tạo hàng đầu trong cơ cấu điện của Bỉ vào năm 2024, chiếm 11,9%, và tổng sản lượng điện mặt trời của nước này đã đạt mức cao mới vào năm ngoái, đạt tổng cộng 8,3 TWh, Elia cho biết.
Trong xu hướng này, năm nay trở thành năm thứ hai liên tiếp lưới điện của Bỉ có thể phải chịu áp lực trong những tháng mùa xuân và mùa hè do tình trạng dư thừa điện vào những ngày nắng trong khi nhu cầu lại thấp.
Ảnh minh hoạ.
Trong báo cáo về triển vọng năng lượng mùa hè công bố hôm 4/4, Elia đã cảnh báo về nguy cơ gia tăng đối với sự ổn định của lưới điện do nguồn cung năng lượng tái tạo quá dư thừa.
Nhà điều hành lưới điện của quốc gia Tây Âu cho biết, họ đang cân nhắc việc chủ động ngắt kết nối lưới điện với các công viên năng lượng mặt trời và trang trại điện gió.
Tuyên bố của Elia giải thích, gốc rễ của vấn đề nằm ở sự phát triển bùng nổ của năng lượng mặt trời. Bỉ hiện đã lắp đặt khoảng 11,4 GW tấm pin năng lượng mặt trời – nhiều hơn 4 GW so với 2 năm trước.
Công suất này, chủ yếu được phân tán trên các mái nhà, có thể tạo ra tới 9 GW điện trong thời gian nắng cao điểm. Nếu không có sự gia tăng tương ứng về khả năng tiêu thụ hoặc khả năng lưu trữ, điều này sẽ tạo ra sự mất cân bằng nghiêm trọng giữa cung và cầu.
Vào những ngày trời quang mây và lượng điện sử dụng thấp – đặc biệt là vào cuối tuần và ngày lễ – quốc gia nằm ở phía Tây lục địa châu Âu có nguy cơ tạo ra nhiều điện hơn mức có thể sử dụng hoặc xuất khẩu.
Tình huống này có thể dẫn đến giá điện âm, và trong trường hợp cực đoan sẽ dẫn đến tần số không ổn định, và nó không chỉ xảy ra ở Bỉ, mà còn trên khắp các lưới điện châu Âu được kết nối với năng lượng tái tạo.
Cụ thể, nguồn cung quá mức đẩy giá điện xuống mức âm trên thị trường bán buôn sẽ buộc các nhà sản xuất phải trả tiền chỉ để bán bớt lượng điện dư thừa của họ.
Việc xuất khẩu năng lượng tái tạo dư thừa cũng tỏ ra đầy thách thức vì các khu vực lân cận thường trải qua các điều kiện thời tiết tương tự cùng một lúc.
Bất chấp những rủi ro đó, hệ thống vẫn tiếp tục phụ thuộc rất nhiều vào những người tham gia thị trường để giải quyết những mất cân bằng này.
Mặc dù Elia đã đưa ra dự báo và cập nhật, nhưng không có gì đảm bảo rằng các tác nhân thị trường có thể phản ứng đủ nhanh hoặc phù hợp.
Do đó, khi thị trường không khôi phục được sự cân bằng, nhà điều hành lưới điện Elia có thể buộc phải vào cuộc cắt giảm sản lượng từ các trang trại điện gió và điện mặt trời quy mô lớn.
Elia cho biết, người tiêu dùng vẫn chưa được khuyến khích rộng rãi để chuyển đổi cách sử dụng năng lượng của họ để phù hợp với các giai đoạn cao điểm sản xuất năng lượng tái tạo và các hợp đồng linh hoạt, trong khi các công cụ tiêu thụ thông minh vẫn là tuỳ chọn chứ không phải là quy tắc.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra những diễn biến đầy hứa hẹn, chẳng hạn như các sản phẩm của nhà cung cấp mới sử dụng tính linh hoạt phi tập trung. Báo cáo cũng nêu bật mô hình "chia tách nguồn cung" thử nghiệm của Đan Mạch, trong đó mỗi thiết bị có thể chọn nhà cung cấp điện riêng.
Minh Đức (Theo Brussels Signal, PV Magazine)
