Nga không còn có thể vận chuyển khí đốt tự nhiên đến châu Âu thông qua đường ống đi qua Ukraine sau khi thoả thuận kéo dài 5 năm hết hạn từ hôm 1/1/2025.
Theo tính toán của Reuters hồi tháng 12/2024, Nga kiếm được khoảng 5 tỷ USD chỉ riêng trong năm 2024 từ dòng khí đốt chảy qua Ukraine để bán cho các quốc gia châu Âu như Slovakia, Áo. Hãng thông tấn này cũng ước tính, Kyiv nhận được từ 800 triệu USD đến 1 tỷ USD trong năm ngoái từ việc thu phí quá cảnh.
Nhưng Ukraine đã thông báo trước đó nhiều tháng rằng họ lên kế hoạch kết thúc thoả thuận từ ngày 1/1/2025 và đã thực hiện đúng lời hứa đó.
“Khi ông Putin được trao quyền tổng thống cách đây 25 năm, lượng khí đốt vận chuyển hàng năm qua Ukraine đến châu Âu là hơn 130 tỷ mét khối. Ngày nay, con số đó bằng 0”, Tổng thống Ukraine Zelenskyy viết.
Bộ trưởng năng lượng Ukraine, Herman Halushchenko, cho biết thoả thuận chấm dứt vì lý do an ninh quốc gia.
Tập đoàn khí đốt Nga Gazprom xác nhận hôm 1/1 rằng dòng khí đốt qua Ukraine đã dừng lại với lý do “phía Ukraine liên tục từ chối gia hạn thoả thuận”.
Ukraine đã chuyển khí đốt của Nga đến châu Âu kể từ năm 1991 và các khách hàng năng lượng của Nga đều tỏ ra lo ngại sẽ không thể tìm được nguồn cung thay thế kịp thời khi thoả thuận hết hạn.
Thủ tướng Skovakia, Robert Fico, trong bài phát biểu năm mới nói rằng việc cắt nguồn cung khí đốt giá rẻ của Nga đến châu Âu sẽ tạo ra “tác động mạnh mẽ” đối với các quốc gia EU nhưng không gây tổn hại cho Nga.
Áo, trong khi đó, đã chủ động cắt đứt làm ăn với Gazprom từ tháng 12/2024, cáo buộc Nga sử dụng năng lượng làm con bài mặc cả để đổi lấy sự ủng hộ của châu Âu. Việc mất đi một khách hàng như Áo được cho là đòn giáng vào ngành công nghiệp khí đốt của Moscow khi châu Âu dần thoát khỏi nguồn cung năng lượng từ Nga.
Hồi tháng 3/2024, EU cho biét khoảng 8% lượng khí đốt tự nhiên của họ đến từ Nga vào năm 2023, giảm so với mức 40% vào năm 2021.
Kể từ khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra, Mỹ và Na Uy nổi lên như 2 trong số những nhà cung cấp khí đốt tự nhiên lớn nhất cho châu Âu. EU cho biết lượng khí đốt mua từ Mỹ năm 2023 đã tăng gấp 3 lần so với năm 2021, đáp ứng gần 20% lượng khí đốt nhập khẩu của liên minh này.
Một số quốc gia thành viên EU như Hungary vẫn có thể tiếp cận khí đốt của Nga thông qua đường ống TurkStream, chạy dọc theo Biển Đen đến Balkan.
Trong khi đó, một quốc gia không phải thành viên EU là Moldova và cùng lãnh thổ Transnistria dự kiến bị ảnh hưởng nặng nề khi các nhà máy điện lớn nhất của họ phụ thuộc vào khí đốt từ Nga.
