Trong khi thực hiện nghĩa vụ quân sự tại Việt Nam vào năm 1927-1928, nhà thơ và nhà văn người Pháp Jean Tardieu đã viết những lá thư mang đến một chân dung độc đáo về thời đại.
Hai trong số những bức thư đó đã được xuất bản theo yêu cầu sau khi tác giả qua đời và được dịch sang tiếng Việt trong một ấn phẩm song ngữ có tựa đề Lettres de Hanoi/ Thư Hà Nội.
Ngôn ngữ đầy chất thơ của những lá thư đó thể hiện sự nhạy cảm lớn trong việc mô tả con người, văn hóa và cảnh quan của Việt Nam với góc nhìn sâu sắc lạ thường.
Nhưng cũng phải có một tình cảm bị thui chột hoặc chai cứng lắm- do khí hậu hoặc ý nghĩ khả kính về một nghĩa vụ “cải hóa”- thì mới không “đánh hơi” thấy xung quanh ta cái không khí không chỉ thù địch mà còn tệ hơn thế nữa: một không khí chính xác là tuyệt đối im lặng, phi bản sắc như thể chỉ cần một người Pháp đến gần cách năm mươi mét, là đủ để dập tắt mọi tia sáng tự do, tự ngã đích thực trên gương mặt một người bản xứ. Và nếu người này lại là một quan lại có chức vị cao, kiêu hãnh tiếp nối một dòng dõi, có từ khai thiên lập địa, khi người Pháp trò chuyện với họ, đáng lẽ bộc lộ suy nghĩ của riêng mình ông ta sẽ tìm cách đoán ra ý nghĩ của người đối thoại, để tỏ ra lúc nào cũng đồng ý với người này. Thiếu tự trọng chăng? Theo ý riêng tôi, hoàn toàn ngược lại: một cung cách vừa để giữ riêng cho mình những suy nghĩ sâu sa, và cũng là để biểu lộ- đối với bản thân- tính ưu việt, niềm kiêu hãnh- tính ưu việt thực sự vốn dĩ phải là thái độ cung kính lễ phép, là sự hạ cố. Sao không nhận ra nơi đây cách thức người ta thường dùng đối với một kẻ quấy rầy khó chịu và nhiều lời: người ta vội vã đồng ý với kẻ kia để có thể nhanh chóng thoát khỏi việc phải tiếp xúc với y… "
Mai An/ SGGPO
Link nội dung: https://saigonmoi24.com/kham-pha-ha-noi-nhung-nam-30-qua-la-thu-cua-mot-nguoi-linh-phap-a2591.html