Người lao động "bên lề" giấc mơ an cư - Kỳ 2: Có mái ấm để về là tuổi trẻ gắn với nỗi lo trả nợ
Sau những năm tháng chật vật mưu sinh nơi đô thị, nhiều người trẻ đang thay đổi cách nghĩ về “an cư lạc nghiệp”. Có người chọn thuê dài hạn, người liều vay mua dù áp lực nặng trĩu, nhưng cũng không ít người lặng lẽ từ bỏ giấc mơ sở hữu một mái nhà của riêng mình.
Từ mơ mua đất đến chỉ mong… giá phòng trọ đừng tăng
Buổi chiều muộn ở khu trọ ven KCN Đức Hòa (Tây Ninh), chị Nguyễn Thị Kiều Oanh (28 tuổi, quê An Giang) vừa gấp quần áo vừa chuẩn bị cho ca làm đêm. Căn phòng trọ chỉ hơn 15m², thấp nóng, vừa là nơi ở, vừa là bếp, cũng là góc học bài của con gái 6 tuổi.
"Hai vợ chồng tôi làm may, tổng lương khoảng 20 triệu đồng. Trừ tiền ăn, tiền học, tiền sữa… còn dư 2 triệu đồng. Cái nhà giờ rẻ nhất cũng cả tỷ bạc, mà tiền đâu ra. Giờ chỉ dám thuê thôi, chứ biết làm sao?", chị Oanh nói, ánh mắt xa xăm.
Cả gia đình chung sống với nhau trong căn nhà trọ chưa đầy 20m2.
Năm 2020, chị từng gom góp định mua miếng đất nhỏ ở xã Đức Hòa, giá khoảng 600 triệu đồng cho 80m². Nhưng chỉ sau một năm, giá đất tăng gần gấp đôi, giấc mơ nhỏ bé ấy cũng tan theo.
"Nghe tin đất lên, tôi chỉ biết thở dài. Ai lên đây lập nghiệp cũng từng mơ có căn nhà nhỏ, khỏi cảnh chuyển trọ hoài. Giờ tụi tôi chỉ dám mơ tháng nào không bị tăng tiền phòng", chị Oanh chia sẻ.
Không riêng công nhân, nhiều người trẻ làm văn phòng cũng dần chấp nhận việc thuê dài hạn khi "an cư" không còn đồng nghĩa với "sở hữu".
Anh Ngô Minh Trí (31 tuổi, kỹ sư IT ở Bến Lức) chia sẻ: "Trước đây, tôi nghĩ phải có nhà mới yên tâm lập nghiệp. Nhưng tính kỹ, vay 1,5 tỷ đồng trả góp 15 năm thì cả tuổi trẻ gắn với ngân hàng. Giờ tôi thuê căn hộ mini 3.5 triệu đồng/tháng, tiện nghi đầy đủ, tiền dư để học thêm, du lịch, phụ giúp gia đình... Tôi không còn sợ bị gọi là người thuê nhà, mà gọi đó là 'sống tự do'."
Tuy vậy, "sống tự do" cũng đi kèm bất an. Người thuê sợ chủ nhà lấy lại phòng, sợ giá thuê tăng, sợ đến tuổi trung niên vẫn "ở nhờ trong căn nhà của người khác".
"Ba mẹ ở quê cứ hỏi bao giờ mua được nhà. Tôi không dám nói thật là… có lẽ chẳng bao giờ", anh Trí chia sẻ.
Chị Lê Thùy Trang (28 tuổi, nhân viên kế toán tại phường Tân Ninh, tỉnh Tây Ninh) từng ấp ủ giấc mơ mua căn hộ gần nơi làm việc sau nhiều năm thuê trọ.
Đầu năm 2025, chị nhắm được một căn hộ giá khoảng 1,1 tỷ đồng. "Tôi đã đi xem nhà, thậm chí muốn đặt cọc giữ chỗ. Nghĩ bụng cố gắng một chút là được. Nhưng khi ngồi tính lại, mới thấy sợ", chị Trang kể.
Với thu nhập 12 triệu đồng/tháng, chị buộc phải vay ngân hàng 70% giá trị căn hộ (gần 800 triệu đồng). Mỗi tháng, tiền gốc và lãi hơn 9 triệu đồng, chưa kể sinh hoạt phí.
Chị Trang nói: "Nếu mua, hầu như không còn đồng nào cho ăn uống, đi lại hay gửi về quê. Chỉ cần ốm đau hay mất việc là vỡ kế hoạch ngay. Tôi nghĩ mãi, rồi thôi, không mua nữa".
Cảnh khu trọ 2 chị em Trang thuê.
Hiện, chị Trang vẫn thuê căn phòng trọ nhỏ 2,3 triệu đồng/tháng cùng em gái. Buổi tối, đôi khi chị vẫn nhớ đến căn hộ từng xem không phải vì hối tiếc, mà vì thấy giấc mơ "an cư" dường như đang trôi xa khỏi tầm tay thế hệ mình.
"Ba mẹ tôi ngày xưa chỉ cần đi làm vài năm là cất được nhà cấp bốn. Còn mình làm gần chục năm, vẫn ở trọ. Nhưng tôi không xấu hổ đâu. Chỉ mong có chỗ ở ổn định, không phải dọn đi mỗi khi chủ nhà muốn lấy lại phòng. Vậy là đủ", chị Trang cười hiền, như tự an ủi chính mình.
Liều vay để có chỗ "chui ra, chui vào"
Trái ngược với nhóm "chấp nhận thuê", không ít người trẻ chọn liều vay để mua nhà dù biết con đường ấy đầy áp lực.
Anh Phạm Văn Tài (34 tuổi, nhân viên kỹ thuật tại KCN Long Hậu) kể: "Năm 2024, tôi vay 70% giá trị căn nhà 2,2 tỷ đồng ở Cần Giuộc. Hai vợ chồng tổng thu nhập gần 30 triệu đồng/tháng, trả ngân hàng khoảng 11 triệu đồng/tháng. Còn lại phải chắt chiu từng đồng, nhưng ít ra mình có mái nhà. Có cực cũng vui, vì thấy nỗ lực của mình có hình hài".
Căn nhà khang trang (căn nhà màu trắng) mà vợ chồng anh Tâm mua sau đám cưới.
Cặp vợ chồng trẻ Tăng Hoàng Tâm (29 tuổi) và Nguyễn Thị Bảo Nhi (27 tuổi) ở xã Đức Hòa cũng từng "mất ngủ vì chuyện mua nhà". Sau đám cưới giữa năm 2024, họ gom góp được 1,4 tỷ đồng từ tiền mừng cưới và hỗ trợ của hai bên gia đình.
"Ban đầu tụi tôi định chờ thêm. Nhưng càng chờ, giá càng tăng. Mấy khu quanh khu công nghiệp chỉ nửa năm đã nhích cả trăm triệu đồng. Thế là bàn nhau liều mua luôn", anh Tâm nhớ lại.
Họ chốt mua căn nhà liền kề 1 trệt 1 lầu, diện tích 80m², giá gần 2 tỷ đồng ở khu giáp ranh Bình Chánh – Long An. Phần còn lại vay ngân hàng 600 triệu đồng trong 10 năm.
"Mới cưới, ai chẳng muốn có mái nhà riêng. Nhưng sau mấy tháng trả góp, tôi mới hiểu cảm giác 'gánh nhà' là thế nào. Nhiều khi muốn mua bộ đồ đẹp cũng phải suy nghĩ cả tuần", chị Nhi cười nhẹ.
Anh Nguyễn Văn Mạnh, nhân viên ngân hàng tại Long An (cũ) cho biết, anh gặp nhiều khách trẻ mua nhà đang trong thời gian trả ngân hàng đành ngậm ngùi rao bán vì không kham nổi lãi.
Dẫu vậy, họ vẫn cố giữ tinh thần lạc quan. "Ít ra còn có động lực đi làm mỗi sáng, vì mỗi tháng trôi qua, căn nhà ấy lại thuộc về mình thêm một chút. Nếu không liều bây giờ, mười năm nữa chắc gì còn mua nổi", anh Tâm nói.
Nhìn đôi vợ chồng trẻ chụp ảnh bên căn nhà còn thơm mùi sơn, ai cũng thấy trong mắt họ niềm tự hào xen lẫn lo lắng, cảm xúc rất thật của thế hệ đang gồng mình giữa ước mơ "an cư" và thực tế "nợ ngân hàng".
Nhưng không phải ai cũng trụ nổi. Nhiều người sau vài năm vay phải bán lại nhà khi lãi suất tăng, thu nhập giảm.
Chia sẻ với PV, anh Nguyễn Văn Mạnh (nhân viên ngân hàng tại Long An) cho biết: "Không ít khách hàng trẻ vay mua nhà từ 2023, giờ phải rao bán vì không kham nổi lãi. Thu nhập không tăng, chi phí sinh hoạt leo thang, có người còn vỡ nợ do làm ăn thua lỗ…".
Trong căn phòng trọ gần KCN Long Hậu, anh Nguyễn Văn Lực (nhân vật từng xuất hiện trong kỳ 1) vừa tan ca chiều, ngồi tính toán từng đồng tiết kiệm.
"Có lúc nghĩ, chắc không bao giờ mua nổi nhà. Nhưng rồi lại nghĩ, thôi ráng, biết đâu sau này có cơ hội. Người trẻ tụi tôi, đâu ai muốn mãi ở trọ".
Đêm khuya, dãy trọ công nhân chìm trong tiếng xe container rì rầm. Mỗi căn phòng là một câu chuyện, người gửi tiền về quê, người tính vay, người đã từ bỏ… Nhưng tất cả đều có chung một ước muốn một mái nhà để gọi là của mình.
Thế nhưng giữa giá nhà tăng từng quý và thu nhập bình quân chỉ khoảng 10 triệu đồng/tháng, giấc mơ ấy vẫn xa vời.
Chính sách phát triển của nhà nước trong thời gian tới sẽ giúp ổn định thị trường nhà ở.
Một phép tính đơn giản, ngay cả khi tiết kiệm toàn bộ lương suốt 20 năm, người lao động vẫn khó mua nổi căn nhà vùng ven và ai cũng hiểu, điều đó là không thể.
"Nhà giờ thành món hàng xa xỉ. Người trẻ tụi tôi chỉ mong có chỗ ở ổn định, không lo dọn trọ mỗi khi chủ muốn lấy lại phòng", anh Lực nói, ánh mắt nhìn xa xăm.
Trao đổi với PV Người Đưa Tin, chuyên gia kinh tế Trần Minh Tuấn cho rằng, sự thay đổi trong tư duy của người trẻ từ "phải có nhà" sang "sống linh hoạt" không phải tiêu cực mà là phản ứng tự nhiên trước áp lực thực tế.
"Nhà nước cần đi trước bằng chính sách phát triển nhà ở xã hội cho người lao động, nhà thuê giá rẻ cho người trẻ, siết đầu cơ đất nền, cân đối tín dụng bất động sản. Nếu không, 'an cư' sẽ trở thành đặc quyền thay vì quyền lợi", ông Tuấn nói.
Tiến sĩ Châu Đình Linh chia sẻ trong phần thảo luận tại Hội thảo “Tp.HCM mở rộng - Cơ hội an cư cho người trẻ”. (Ảnh: BTT).
Liên quan đến thực hóa giấc mơ an cư, tại hội thảo “Tp.HCM mở rộng - Cơ hội an cư cho người trẻ”, tiến sĩ Châu Đình Linh (Trường đại học Ngân hàng Tp.Hồ Chí Minh) chỉ ra rằng, người trẻ cần bắt đầu bằng tiết kiệm, tích lũy vốn tự có thay vì "đốt cháy giai đoạn" vì dễ gặp rủi ro.
Nguyên tắc vay an toàn là tỉ lệ trả gốc và lãi không vượt quá 40-50% thu nhập, đồng thời duy trì kỷ luật chi tiêu, thu nhập trừ tiết kiệm trước, phần còn lại mới dành cho chi phí hàng tháng. Vốn tự có thường khoảng 30% giá trị căn nhà, song để an toàn nên đạt 50%.
Tiến sĩ Châu Đình Linh cũng cho biết thêm, người trẻ nên chọn phân khúc bất động sản phù hợp với khả năng, ưu tiên vay lãi suất cố định càng dài càng tốt, thời hạn tối đa khoảng 35 năm. Nếu được 50 năm thì càng thuận lợi, nhưng cần có lộ trình trả sớm và ngân hàng nên giảm phí phạt trả nợ trước hạn để hỗ trợ người trẻ.
Giấc mơ về một mái nhà tưởng chừng bình dị nay lại trở thành thước đo khắc nghiệt giữa thu nhập và giá trị sống.
Nếu thế hệ cha mẹ "chỉ cần chăm chỉ là có nhà", thì người trẻ hôm nay "càng cố, càng xa". Nhưng biết đâu, giữa những nỗi lo cơm áo, vẫn còn một con đường khác nơi giấc mơ an cư không chỉ là ước vọng mà có thể thành hiện thực.
(Còn nữa)
Link nội dung: https://saigonmoi24.com/nguoi-lao-dong-ben-le-giac-mo-an-cu-ky-2-co-mai-am-de-ve-la-tuoi-tre-gan-voi-noi-lo-tra-no-a155095.html