Nghệ sĩ Hồng Ánh: Thích làm cái khó, khác với mình

Cùng Báo Giáo dục và Thời đại trò chuyện với nữ nghệ sĩ về hoạt động nghề nghiệp đầy nỗ lực này.

- Trong các nhân vật được hóa thân trên sân khấu, chị dành nhiều tâm sức cho vai diễn Thúy Kiều ở vở “Dưới bóng giai nhân” Nhà hát kịch IDECAF (TPHCM), hẳn vì điều gì?

- Có thể nói đây là một vai diễn sân khấu dài hơi đầu tiên mà tôi đảm nhận. Trước đây, tôi từng xuất hiện nhiều nhất là 7 cảnh trong một vở diễn. “Dưới bóng giai nhân” có 14 cảnh thì tôi xuất hiện 11 cảnh. Vai diễn Thúy Kiều đòi hỏi người diễn viên phải có nhiều kỹ năng, kỹ thuật cũng như sức khỏe và giữ được cảm xúc của mình nữa.

Nhân vật Thúy Kiều của đạo diễn Quang Thảo có nỗi niềm. Là một người chân thành, hiếu thảo, thật thà, ngây thơ nhưng cũng rất bản lĩnh và rõ ràng trong tất cả các quyết định của mình. Thúy Kiều dám sống và có lý tưởng. Đây là điều mà lâu nay tôi đọc mới chỉ thấy một khía cạnh của nhân vật.

Chắc có lẽ vì thế mà anh Quang Thảo tin tưởng trao vai diễn này cho tôi. Rất là bất ngờ vì khi đọc kịch bản thì tôi thích vai Hoạn Thư hơn. Với tôi, được làm cái gì đó khó với bản thân mình khác chất với mình tôi lại càng tò mò và muốn chinh phục nó. Để tập trung cho vai diễn, tôi đã từ chối một dự án phim truyền hình dài tập và 3 dự án phim điện ảnh.

- Trước vở “Dưới bóng giai nhân”, chị đảm nhận vai trò sản xuất kiêm diễn viên trong vở kịch thể nghiệm “Mình nói chuyện Mình” và nhận được nhiều lời khen của khán giả. Chị có thể chia sẻ thêm về dự án này?

- Kịch thể nghiệm “Mình nói chuyện Mình” là dự án thú vị. Nó ra đời từ một… đám tang, nơi tôi gặp lại đạo diễn tài năng Đoàn Khoa. Tôi nhận được một lời hứa của anh Đoàn Khoa, rằng nếu có ý tưởng gì đó khác biệt, thậm chí là mạo hiểm, anh ấy sẽ chia sẻ đến tôi.

Dự án này là sự tập trung của những kẻ mê nghề và những tái ngộ. Anh Đoàn Khoa gần 15 năm mới trở lại với sân khấu kịch. NSND Kim Xuân cũng đã lâu chưa nhận một vai diễn phá cách, hay tham gia vở kịch thể nghiệm nào đó. Chúng tôi có thêm nghệ sĩ Quang Thảo, người bạn diễn quen thuộc của tôi và diễn viên trẻ Huỳnh Ly.

Ngay từ khi bắt đầu, anh Đoàn Khoa và tôi đều muốn mang đến một điều gì đó mới mẻ cho sân khấu kịch Sài Gòn. Vì vậy, chúng tôi tự thử thách lẫn nhau, bắt đầu từ việc “lấn sân”. Anh Đoàn Khoa vừa là tác giả kịch bản, đạo diễn kiêm luôn diễn viên. Còn tôi, vừa là diễn viên, vừa làm giám đốc sản xuất. Năm người chúng tôi đến với nhau bằng sự tin tưởng và khâm phục bạn nghề.

“Mình nói chuyện Mình” chỉ có 5 nhân vật. Mỗi nhân vật “nói” về câu chuyện của mình, nhưng nó dường như là những câu chuyện của xã hội, của chính khán giả. Có những lúc họ tự thoại, nhưng cũng có những lúc họ im lặng. Tất cả được kết hợp cùng với âm thanh và ánh sáng trên một sân khấu tối giản.

Phản hồi của khán giả sau khi thưởng thức khiến chúng tôi thêm vững tin vào những gì đã làm, đã cống hiến tới người mê sân khấu và nghệ thuật.

Nghệ sĩ Hồng Ánh. Ảnh: FB nhân vật

- Với điện ảnh, phải chăng chị rất có duyên với Liên hoan phim quốc tế ASEAN?

- Tôi có 3 lần đến với Liên hoan phim quốc tế ASEAN (AIFFA) tại Kuching (Sarawak, Malaysia) với vai trò khác nhau, từ đạo diễn có phim tham dự (phim đầu tay “Đảo của dân ngụ cư” và giành giải Phim hay nhất, Nam diễn viên chính xuất sắc, đạo diễn hình ảnh xuất sắc); khách mời đặc biệt và giám khảo.

AIFFA 2023, bị ngắt quãng vì đại dịch. Thế nên, sự khát khao “trở về” trong tôi dường như nhiều hơn. Tôi nhớ, dịp đó, đón tôi tại Kuching vẫn là những con - người - điện - ảnh quen thuộc, những điểm chiếu phim trong những nếp nhà cổ trăm năm tuổi. Cảm giác không khác gì được về nhà.

Tôi và các giám khảo khác được ban tổ chức gửi phim để xem trước đó 2 tháng. Hơn 120 bộ phim tham dự, 34 bộ phim được lựa chọn vào vòng tranh giải chính thức. Chúng tôi có 3 ngày làm việc cùng nhau. Mỗi giám khảo phải đưa ra những đề xuất cá nhân để lựa chọn đề cử cho các giải thưởng chính thức và phải thuyết phục các thành viên còn lại, để bảo vệ chính kiến của mình.

Người Malaysia làm liên hoan phim khéo léo đến ngạc nhiên. Họ biết cách tạo sự cân bằng giữa các bên liên quan. Điều này khiến tôi cảm thấy thực sự thoải mái khi được làm việc trong bầu “không khí” dễ thở đến vậy. Không có bên nào được phép tự cho là mình quan trọng để đứng trên người khác. Ai cũng được tôn trọng, bất kể họ đến dự liên hoan phim với tư cách nào.

- Ấn tượng của chị về các bộ phim tranh giải liên hoan?

- Phim lọt vào vòng tranh giải chính thức đến từ nhiều quốc gia khác nhau, với nhiều sắc màu và lối kể chuyện điện ảnh khác nhau nhưng chúng đều có một điểm chung rất dễ nhận thấy, đó là tinh thần và văn hóa Đông Nam Á vô cùng rõ nét, mang đậm tính bản địa.

Dù cho bộ phim đó được thực hiện theo thể loại nào, chính kịch, kinh dị, hành động hay hài hước… thì nó đều phản ánh vô cùng chân thật về các vấn đề xã hội và con người mà mỗi quốc gia đối diện như sắc tộc, giới tính, sự phân hóa, những mâu thuẫn trải dài từ xưa tới nay…

'Đảo của dân ngụ cư' - bộ phim đầu tay của đạo diễn Hồng Ánh.

- Theo chị, vì sao Việt Nam chưa có nhiều phim tham dự AIFFA?

- Mỗi liên hoan phim đều có một tiêu chí riêng biệt để theo đuổi. Với AIFFA đó là tôn vinh và làm phong phú thêm những sắc màu văn hóa của khu vực ASEAN. Việc được nhận tham dự, và sau đó là lọt vào vòng tranh giải chính thức hay không, điều đó không đồng nghĩa với chất lượng hay tính phổ quát của mỗi bộ phim.

Ngoài ra, không chỉ riêng các nhà làm phim Việt Nam, khi sản xuất một bộ phim, ai cũng hướng tới mục tiêu nhất định. Làm thương mại, chiếm lĩnh phòng vé, hay hướng tới sự công nhận của giới chuyên môn tại các liên hoan phim quốc tế, là sự lựa chọn của mỗi người.

Với tôi, khi làm điện ảnh không bao giờ có đúng - sai. Chỉ là khán giả mục tiêu của bộ phim đó có đón nhận thông điệp, tác phẩm hay không. Mở rộng thêm, giám tuyển và liên hoan phim nào đó có thấy phim của mình phù hợp với tiêu chí của họ hay không.

Riêng với AIFFA, tôi thấy các phim được lựa chọn và đoạt giải đều mang nội dung hướng về con người và các vấn đề xã hội. Bộ phim đó có thể mang nhiều tính bản địa, đặc trưng của mỗi quốc gia, nhưng nhìn chung, đều là những vấn đề có thể thấy ở bất cứ nơi đâu, bất cứ sắc tộc nào, để từ đó, khán giả và giám khảo những liên hoan phim quốc tế sẽ thấy: À thì ra đây đâu phải là vấn đề, là câu chuyện của riêng Việt Nam. Họ cần phải nhìn thấy họ, đâu đó trong tác phẩm của mình. Theo tôi, đó là sự đồng cảm, thậm chí là thấu cảm mang tính phổ quát không biên giới và rào cản ngôn ngữ.

- Trân trọng cảm ơn nghệ sĩ Hồng Ánh!