Những người đứng tên công ty thay Ngân 98 có phải chịu trách nhiệm?

Theo Dân Việt, ngày 13/10, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM đã khởi tố và bắt tạm giam Võ Thị Ngọc Ngân (Ngân 98) vì hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm. Ngân 98 bị xác định bán thuốc giảm cân kèm "viên Collagen" có chất cấm ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe người tiêu dùng.

Theo cơ quan điều tra, khi làm việc, Ngân 98 bị cho là không thành khẩn, quanh co, đổ lỗi cho các cá nhân khác nhằm trốn tránh trách nhiệm. Khi bị triệu tập, Ngân cũng không hợp tác, la hét, gây cản trở.

Nữ DJ khai không rành thủ tục pháp lý, tin tưởng đơn vị sản xuất vì họ nói có mối quan hệ, lo được giấy công bố, kiểm định chất lượng.

Ngân cho rằng không biết sản phẩm trên sai phạm pháp luật, mà tin tưởng vào các giấy tờ, kiểm nghiệm được công bố do đơn vị sản xuất đưa cho. Hàng hóa được vận chuyển từ Hà Nội vào cho công ty, còn mình thì vì tin nên bán.

Ngân 98 còn khai "bản công bố đó nhà máy gửi thẳng cho mẹ em. Em nhờ mẹ ký, rồi mẹ gửi lại cho họ".

Ngân 98 tại cơ quan điều tra.

Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định, Ngân thành lập và điều hành Công ty ZuBu và Hộ kinh doanh ZuBu shop. Mọi hoạt động, tài chính và kinh doanh đều do cô trực tiếp chỉ đạo và hưởng lợi.

Các chứng cứ về dòng tiền, dữ liệu giao hàng, hợp đồng sản xuất và lời khai của nhân viên đều khẳng định Ngân là người chủ mưu, điều hành toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng giả.

Nói về lý do để bà Trần Thị Thạnh (mẹ Ngân 98) đứng tên đại diện công ty, bị can khai rằng, bản thân thường lưu diễn, khi đối tác đưa giấy tờ không kịp ký, nên để mẹ đứng tên, ký giùm giấy tờ.

Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường cho biết, đối với việc Ngân 98 nhờ người khác (mẹ ruột) đứng tên trên đăng ký kinh doanh, thuê giám đốc điều hành hoặc thuê người quản lý thực hiện các thủ tục bán hàng và sau bán hàng, cơ quan điều tra sẽ làm rõ nhận thức vai trò của từng người.

Tất cả những người tham gia vào quy trình sản xuất, buôn bán mà biết sản phẩm không đảm bảo chất lượng nhưng vẫn thực hiện đều bị xử lý hình sự về tội Sản xuất buôn bán hàng giả là thực phẩm.

Trường hợp khởi tố với nhiều người, người nào quản lý, điều hành, phân công người khác thực hiện hành vi phạm tội sẽ được xác định là người chủ mưu, phải chịu trách nhiệm chính đối với toàn bộ hành vi vi phạm phạm tội của những người khác và đối với hậu quả do hành vi phạm tội gây ra.

Vì vậy, những người đứng tên dùm, được thuê quản lý điều hành có thể vẫn phải chịu trách nhiệm, nếu biết đây là hành vi vi phạm pháp luật nhưng vẫn giúp sức cho đối tượng chủ mưu.

Trao đổi trên tờ , luật sư Lưu Tấn Anh Toàn (Giám đốc Công ty Luật Lưu Vũ) cho biết, Điều 4 Nghị định 168/2025/NĐ-CP quy định: Người thành lập doanh nghiệp tự kê khai hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp, trung thực, chính xác của các thông tin.

Hành vi nhờ người khác đứng tên trên giấy phép kinh doanh công ty là khai báo không trung thực trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, sai với quy định pháp luật. Đối chiếu quy định tại Điều 43 Nghị định 122/2021/NĐ-CP, hành vi trên có thể bị phạt 20-30 triệu đồng.

Theo ông Toàn, nếu hành vi nhờ đứng tên nhằm che giấu hoạt động phạm tội thì người điều hành thực tế vẫn bị xem là người phạm tội chính, còn người đứng tên hộ có thể bị xem là đồng phạm hoặc giúp sức.

Căn cứ Điều 43 Nghị định 122/2021/NĐ-CP, nếu cá nhân đứng tên hộ làm đại diện pháp luật trên giấy phép kinh doanh sẽ bị coi là hành vi gian dối, không trung thực khi đăng ký kinh doanh và sẽ bị phạt 10-15 triệu đồng.

Về trách nhiệm hình sự, luật sư cho rằng, nếu quá trình điều tra chứng minh được người đứng tên hộ (mẹ Ngân 98) biết rõ việc phạm tội của con gái, nhưng đồng ý cho sử dụng tên mình nhằm che giấu hành vi phạm tội thì mẹ Ngân 98 có thể bị khởi tố với vai trò đồng phạm theo quy định tại Điều 17 Bộ luật Hình sự 2015.

Trong trường hợp người mẹ không biết, không hưởng lợi, và có bằng chứng chứng minh không liên quan, có thể được miễn trách nhiệm hình sự, nhưng vẫn chịu trách nhiệm hành chính về kê khai sai thông tin.

Nói về trách nhiệm pháp nhân thương mại, luật sư Toàn cho biết, theo quy định tại Điều 75, 76 và 85 Bộ luật Hình sự 2015, pháp nhân thương mại có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự độc lập với cá nhân nếu hành vi phạm tội được thực hiện nhân danh pháp nhân.

Ngân 98 nhờ người khác đứng tên nhưng nếu cơ quan điều tra xác định vai trò của pháp nhân thương mại thì có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự song song với cá nhân trực tiếp điều hành.

Ngoài ra, căn cứ Điều 33 Bộ luật Hình sự 2015, công ty của Ngân 98 có thể chịu các hình phạt chính bao gồm: Phạt tiền; đình chỉ hoạt động có thời hạn; đình chỉ hoạt động vĩnh viễn. Về hình phạt bổ sung, bao gồm: Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định; cấm huy động vốn; phạt tiền, khi không áp dụng là hình phạt chính.

Đồng thời, nếu trong trường hợp Ngân 98 sử dụng pháp nhân như một vỏ bọc pháp lý để thực hiện hành vi phạm tội thì có thể bị coi là lợi dụng pháp nhân thương mại để phạm tội. Đây là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo khoản 1, điểm m, Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015.

Theo luật sư, hành vi nhờ người khác đứng tên hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp nhằm che giấu chủ thể điều hành, trốn tránh nghĩa vụ hoặc hợp thức hóa hoạt động vi phạm là hành vi tiềm ẩn rủi ro pháp lý nghiêm trọng, vi phạm nguyên tắc trung thực và chính xác trong đăng ký doanh nghiệp.

Hải Vân (T/h)