Nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: VGP/Diệu Anh

Hội thảo nhằm đánh giá một cách sâu sắc thực trang công tác tổ chức thi hành pháp luật hiện nay; nhận diện những tồn tại, hạn chế trong công tác tổ chức thi hành pháp luật tại các bộ, ngành, địa phương; từ đó kiến nghị các giải pháp phù hợp, khả thi hơn để nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, hoàn thiện hệ thống tổ chức thi hành pháp luật Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho hay, công tác tổ chức thi hành pháp luật đã được "luật hóa" bằng một đạo luật mang tính "giường cột" trong hệ thống pháp luật của Việt Nam - Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL).

Sau khi Luật Ban hành VBQPPL số 64/2025/QH15 được ban hành và có hiệu lực từ 1/4/2025, ngày 30/4/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng đất nước trong kỷ nguyên mới, trong đó điều chỉnh mọi lĩnh vực quản lý của Bộ Tư pháp, đặc biệt là lĩnh vực quản lý nhà nước về xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.

Tiếp đó, ngày 7/5/2025, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 197/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; ngày 17/5/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 140/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ để thực hiện Nghị quyết số 66.

Ngày 30/5/2025, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng đã ban hành Chương trình hành động của Bộ Tư pháp về thực hiện Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 197 của Quốc hội cũng như Nghị quyết 140 của Chính phủ.

Tất cả các văn bản trên đã quy định những định hướng, nhiệm vụ, những giải pháp cụ thể nhằm tăng cường hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh nhấn mạnh, đến thời điểm này, cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý nhằm đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác thi hành pháp luật đã tương đối đầy đủ. Các nghị quyết của Quốc hội, Bộ Chính trị cũng đã đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp tạo đột phá trong công tác thi hành pháp luật và bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực và hiệu quả.

"Khi chúng ta quy định trong một Luật Ban hành VBQPPL các nội dung của tổ chức thi hành pháp luật là chúng ta đã gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và thi hành pháp luật. Bên cạnh đó, các nội dung về tổ chức thi hành VBQPPL, trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức, người có thẩm quyền trong tổ chức thi hành, theo dõi sơ kết, tổng kết việc thi hành VBQPPL hay trong việc báo cáo cung cấp thông tin về tổ chức thi hành cũng như nhiệm vụ theo dõi thi hành VBQPPL được quy định rất rõ", Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh nói.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được về mặt thể chế, tổ chức thi hành pháp luật, công tác tổ chức thi hành pháp luật trong thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, bất cập như: Tình trạng nợ ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục triệt để, công tác phổ biến giáo dục pháp luật, truyên thông chính sách còn dàn trải, chưa có trọng tâm, trọng điểm, có lúc chưa kịp thời phổ biến được vấn đề mà dư luận quan tâm;

Vấn đề tổ chức bộ máy, biên chế, kinh phí cho công tác tổ chức thi hành pháp luật còn hạn chế trong khi đó chất lượng của hệ thống pháp luật chưa thực sự đồng đều giữa các lĩnh vực còn nhiều chồng chéo, trùng lặp, mâu thuẫn, gây khó khăn cho việc tổ chức thi hành pháp luật.

Ngoài ra, ý thức tuân thủ pháp luật, hiểu biết pháp luật của một số cán bộ, công chức, cá nhân của một số cơ quan, tổ chức còn hạn chế; đâu đó vẫn còn có hiện tượng đùn đẩy trách nhiệm trong tổ chức, theo dõi thi hành pháp luật; việc ứng dụng CNTT trong công tác tổ chức, theo dõi thi hành pháp luật còn khiêm tốn, hạn chế, chưa hiệu quả,…

Tại Hội thảo, các đại biểu, chuyên gia, đại diện các bộ, ngành, địa phương đã chia sẻ góc nhìn toàn diện về công tác tổ chức thi hành pháp luật; về việc tổ chức thi hành pháp luật trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước; giải pháp tháo gỡ cơ bản các "điểm nghẽn" về thể chế trong năm 2025; các nhiệm vụ tổ chức thi hành pháp luật tại địa phương;…

TS Nguyễn Thị Minh Phương, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp cho rằng, về xây dựng, hoàn thiện pháp luật, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục rà soát, đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật theo Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật với mục tiêu "trong năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ các "điểm nghẽn" do quy định pháp luật"; đẩy nhanh tiến độ soạn thảo, trình ban hành văn bản…

Về tổ chức thi hành pháp luật, TS Nguyễn Thị Minh Phương kiến nghị, cần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tổ chức thi hành pháp luật; các cơ quan cần chú trọng công tác hướng dẫn áp dụng VBQPPL và đa dạng hóa phương thức phổ biến, giáo dục pháp luật, góp phần nâng cao trình độ nhận thức pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân, bảo đảm áp dụng thống nhất quy định pháp luật.

Bên cạnh đó, cần nghiên cứu, phát triển ứng dụng AI hỗ trợ kiểm tra, rà soát VBQPPL; nâng cao năng lực tổ chức thực thi chính sách, thực thi pháp luật của các cơ quan quản lý nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức thực thi công vụ; bảo đảm đầy đủ các điều kiện cho tổ chức, theo dõi thi hành pháp luật…

Diệu Anh