Bộ Y tế nói về các kịch bản ứng phó nguy cơ lây lan bệnh Chikungynya

ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế

 Thưa ông, được biết hiện nay, Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya tuy nhiên nguy cơ bệnh lây truyền vào nước ta là rất lớn. Vậy, hệ thống giám sát y tế tại các cửa khẩu, sân bay – đặc biệt đối với hành khách đến từ vùng dịch – đang được triển khai, vận hành như thế nào để đảm bảo an toàn cho cộng đồng?

Ông Võ Hải Sơn: Đúng là hiện nay, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm ở nước ta chưa ghi nhận báo cáo trường hợp bệnh Chikungunya từ các địa phương. Tuy nhiên, dịch bệnh Chikungunya đang có xu hướng gia tăng tại một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt tại Trung Quốc; trong khi đó, muỗi Aedes truyền bệnh cũng đã lưu hành tại nhiều địa phương ở nước ta. Do đó, nguy cơ dịch bệnh xâm nhập vào nước ta thông qua người nhập cảnh mang mầm bệnh và lây lan ra cộng đồng là rất lớn.

Để chủ động ngăn chặn, phòng chống không để dịch bệnh lan truyền, bùng phát vào nước ta, Cục Phòng bệnh đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế các tỉnh, thành phố, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm dịch y tế tại cửa khẩu, nhằm phát hiện kịp thời các trường hợp nghi ngờ, mắc bệnh, mang véc tơ truyền bệnh để quản lý, xử lý ngay tại cửa khẩu.

Đồng thời, tổ chức giám sát muỗi truyền bệnh, thực hiện xử lý diệt muỗi và loại bỏ loăng quăng/bọ gậy tại khu vực cửa khẩu và cộng đồng dân cư khu vực biên giới; xây dựng kế hoạch phòng chống dịch bệnh Chikungunya tại các cửa khẩu.

Sẵn sàng nhân lực, vật tư, hóa chất, thiết bị, phương tiện để đáp ứng kịp thời trong trường hợp có dịch xảy ra.

Theo ông, từ những thông tin cập nhật và dữ liệu giám sát, ông nhận định về nguyên nhân dịch bệnh Chikungunya gia tăng hoặc bùng phát tại Trung Quốc và một số quốc gia hiện nay như thế nào, những yếu tố gì khiến bệnh lây lan như hiện nay?

Ông Võ Hải Sơn: Tháng 7/2025, tổ chức WHO đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte. Các đợt bùng phát này hiện đã lan sang một số khu vực của châu Phi, Nam Á, châu Âu. 

Thông tin từ một số quốc gia, bệnh Chikungunya đã ghi nhận sự gia tăng tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc; Singapore.

Bệnh lây qua muỗi Aedes, trong khi nhiều nước khu vực Bắc bán cầu hiện nay đang mùa mưa, tạo môi trường lý tưởng cho muỗi phát triển, dẫn đến sự gia tăng mật độ muỗi làm lây lan virus nhanh chóng.

Đồng thời, sự gia tăng đi lại giữa các nước vào mùa hè là điều kiện thuận lợi làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh sang những khu vực, địa phương, quốc gia khác.

Muỗi Aedes gây bệnh Chikyngunya

Các "kịch bản" ứng phó

Chúng ta đã chuẩn bị những kịch bản ứng phó như thế nào để giảm thiểu rủi ro này, thưa ông?

Ông Võ Hải Sơn: Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên do muỗi Aedes đang vào thời kỳ cao điểm có mật độ muỗi cao tại nhiều địa phương và thời điểm mùa hè nhiều khách du lịch đi và đến Việt Nam, nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh Chikungunya xâm nhập vào Việt Nam, lây lan nhanh trong cộng đồng dân cư. 

Nhằm chủ động kiểm soát, phòng chống dịch, Bộ Y tế đã đề nghị UBND các tỉnh, thành phố triển khai tăng cường giám sát dịch ngay tại cửa khẩu, các cơ sở y tế và cộng đồng nhằm phát hiện sớm ca bệnh nghi ngờ, đặc biệt tại những khu vực có người trở về từ vùng có dịch.

Bộ Y tế thông tin về bệnh gây đau, viêm khớp do lây từ muỗi Aedes

 10/08/2025 14:50

Mở rộng ứng dụng muỗi Wolbachia để phòng sốt xuất huyết

 08/09/2017 09:12

Tổ chức điều tra, xử lý triệt để các ổ dịch, không để lây lan, giám sát muỗi, véc tơ truyền bệnh tại các khu vực cửa khẩu và tại cộng đồng theo hướng dẫn của Bộ Y tế; tổ chức tốt việc thu dung điều trị bệnh nhân, khai thác tiền sử bệnh, khám và điều trị kịp thời. 

Đồng thời có kế hoạch phân cấp chuyên môn, tránh tình trạng quá tải bệnh viện; triển khai  phòng chống dịch bệnh Chikungunya kết hợp với phòng chống sốt xuất huyết thông qua chiến dịch diệt lăng quăng/bọ gậy....

Ông có thể đánh giá mức độ của bệnh Chikungunya ảnh hưởng đến sức khỏe người mắc và cộng đồng như thế nào?

Ông Võ Hải Sơn: Các triệu chứng của Chikungunia xuất hiện từ 4 đến 8 ngày (dao động từ 2 đến 12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Bệnh có dấu hiệu đặc trưng là sốt cao, khởi phát đột ngột, thường kèm đau khớp dữ dội, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Dấu hiệu và triệu chứng phổ biến khác bao gồm cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban. Các triệu chứng tương tự như đối với bệnh sốt xuất huyết Dengue nhưng dấu hiệu đau và sưng khớp thường có biểu hiện rõ hơn, trong khi bệnh sốt xuất huyết Dengue thường có dấu hiệu xuất huyết nhiều hơn.

Tuy nhiên, người dân không nên tự ý chẩn đoán, điều trị tại nhà. Khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh, phải đến ngay cơ sở y tế nơi gần nhất để được tư vấn, khám, điều trị kịp thời.

Việc phát hiện bệnh Chikungunya và phác đồ điều trị hiện hành của nước ta đối với bệnh này đã có hướng dẫn như thế nào, thưa ông?

Ông Võ Hải Sơn: Bộ Y tế đã chỉ đạo Sở Y tế các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ để xử lý triệt để các ổ dịch ngay từ ca bệnh đầu tiên. Đồng thời tổ chức tốt việc sẵn sàng thu dung, điều trị bệnh nhân, phân cấp chuyên môn để tránh tình trạng quá tải bệnh viện.

Bộ cũng đã chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur, các Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế tăng cường chỉ đạo công tác phòng chống dịch bệnh Chikungunya, đặc biệt đối với các tỉnh có biên giới; hướng dẫn chuyên môn, kỹ thuật cho các địa phương trong công tác giám sát, điều trị bệnh nhân, giám sát véc tơ, xử lý triệt để ổ dịch và tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát, hỗ trợ các điểm nóng, nguy cơ bùng phát dịch.

Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với tổ chức WHO để cập nhật các biện pháp giám sát, điều trị hiệu quả bệnh Chikungunya, để kịp thời triển khai các biện pháp phòng, chống phù hợp, hiệu quả tại Việt Nam.

Xin cảm ơn ông!

Hiền Minh (thực hiện)