Warren Buffett lỗ, Nike lo, thế giới chấn động vì thuế quan của ông Trump

Tổng thống Donald Trump cùng Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer (bên phải) trong bữa trưa với các nhà lãnh đạo châu Phi tại Nhà Trắng, thứ Tư, ngày 9/7/2025. Ảnh: AP

“Phần lớn thuế suất này đã được xác lập theo các thỏa thuận – có những thỏa thuận đã công bố, có thỏa thuận chưa, và một số phụ thuộc vào mức thâm hụt hay thặng dư thương mại giữa Mỹ và nước đối tác”, ông Greer nói trên chương trình Face the Nation của CBS. “Những mức thuế này về cơ bản đã cố định”, ông Greer cho hay.

“Bão thuế” bao trùm toàn cầu

Hàng loạt động thái thương mại dồn dập được Trump tung ra trong những ngày cuối tuần qua.

Mexico được gia hạn 90 ngày với mức thuế hiện tại nhằm tiếp tục đàm phán.

Hàn Quốc đạt được thỏa thuận với mức thuế 15% lên hàng xuất khẩu sang Mỹ, đổi lại Mỹ không áp thuế hàng xuất khẩu sang Hàn.

Từ ngày 1/8, Mỹ áp thuế 50% với sản phẩm đồng bán thành phẩm, trong khi miễn thuế với đồng tinh luyện, quặng và cathode – khiến giá đồng lao dốc mạnh trong tuần.

Mỹ chấm dứt miễn thuế đối với hàng nhập khẩu có giá trị dưới 800 USD từ 29/8.

Brazil bị áp thuế 50%, tuy nhiên nước Mỹ miễn trừ cho nước cam và linh kiện máy bay để không ảnh hưởng đến Embraer.

Thỏa thuận Mỹ – EU đạt được mức thuế 15% với nhiều mặt hàng, nhưng còn nhiều chi tiết cần thương lượng.

Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh tăng thuế nhập khẩu từ Canada lên 35% và duy trì mức tối thiểu 10% với tất cả đối tác. Các mức thuế mới đối với Canada có hiệu lực từ ngày thứ Sáu, còn các mức “có đi có lại” với nhiều nước khác sẽ áp dụng từ 7/8.

Ông Trump cũng công bố các nhóm thuế theo tầng bậc mới, thay vì chỉ xét thâm hụt/thặng dư thương mại. Hơn 40 quốc gia – bao gồm EU, Nhật Bản, Hàn Quốc – được ấn định mức thuế chuẩn mới là 15%, trong khi 30 quốc gia khác chịu thuế cao từ 18% đến 50%. Hơn 100 nước giữ nguyên mức 10%.

Tổng thống Trump cũng đã công bố mức thuế 39% lên hàng hóa từ Thụy Sĩ – một trong những mức cao nhất trong gói thuế lần này. Ngành xuất khẩu Thụy Sĩ, đặc biệt là đồng hồ và cơ khí chính xác, đang chật vật đối phó.

Jean-Philippe Kohl, Phó Giám đốc Swissmem (Hiệp hội ngành cơ khí – điện tử), nói: “Đây là cú sốc lớn đối với ngành xuất khẩu và cả đất nước. Chúng tôi thực sự bị choáng váng”.

Dù ngành dược được miễn thuế, hai “ông lớn” Novartis và Roche vẫn nhận thư yêu cầu giảm giá thuốc tại thị trường Mỹ – điều có thể ảnh hưởng sâu rộng tới lợi nhuận. Hiệp hội Interpharma kêu gọi ngành dược Thụy Sĩ “gấp rút cải cách khung pháp lý” để giữ chân các khoản đầu tư vào nghiên cứu thuốc mới.

Trong khi đó, Nestlé và Lindt cho biết họ phần lớn tránh được cú sốc vì đã sản xuất nội địa phần lớn sản phẩm bán tại Mỹ.

Ấn Độ – quốc gia từng được kỳ vọng đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ – hiện đối mặt mức thuế 25%. Song với thời gian gia hạn một tuần, New Delhi có thêm cơ hội đàm phán vào phút chót.

Đài Loan (Trung Quốc), một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ, cũng sẽ chịu mức thuế 20%.

Đáng chú ý, một số quốc gia – đặc biệt là những nước mà Mỹ đang có thặng dư thương mại, lại không xuất hiện trong danh sách áp thuế mới. Nhờ đó, họ tạm thời tránh được mức thuế 15% mà ông Trump từng tuyên bố sẽ là “mức tối thiểu” mới trong các cuộc phỏng vấn gần đây.

Động thái này có thể làm dấy lên làn sóng phản ứng từ các đối tác thương mại và tạo thêm nhiều bất ổn cho thương mại toàn cầu.

Chính sách thuế quan của ông Trump

Theo CNBC, chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump đang để lại nhiều người thua cuộc – từ những quốc gia nhỏ như Algeria cho đến các đối tác thương mại giàu có như Canada hay Thụy Sĩ. Tất cả giờ đây đều phải đối mặt với các loại thuế nhập khẩu nặng nề hơn khi xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ bắt đầu từ ngày 7/8.

Người có vẻ "thắng" duy nhất trong cuộc chơi này là các quốc gia đã chấp nhận nhượng bộ trước những yêu sách của ông Trump và nhờ vậy tránh được các đòn trừng phạt nặng hơn. Nhưng câu hỏi lớn vẫn là: liệu có ai thực sự chiến thắng về lâu dài, ngay cả nước Mỹ, quốc gia được cho là hưởng lợi chính từ chính sách bảo hộ của Tổng thống?

"Xét trên nhiều khía cạnh, ai cũng là kẻ thua trong cuộc chơi này", Barry Appleton – đồng giám đốc Trung tâm Luật quốc tế tại Trường Luật New York – nhận định.

Chưa đầy sáu tháng sau khi trở lại Nhà Trắng, ông Trump đã gần như phá bỏ trật tự kinh tế toàn cầu trước đây, vốn dựa trên những quy tắc đã được các bên đồng thuận. Thay vào đó, ông dựng nên một hệ thống nơi chính ông là người đặt ra luật chơi, tận dụng sức mạnh kinh tế khổng lồ của Mỹ để trừng phạt những nước từ chối các thỏa thuận thương mại thiên lệch và buộc các nước khác phải nhượng bộ sâu rộng nếu muốn được miễn trừ.

Berkshire Hathaway của Warren Buffett cũng chịu trận

Ngay cả “huyền thoại đầu tư” Warren Buffett cũng không thể tránh khỏi tác động. Tập đoàn Berkshire Hathaway cho biết doanh thu từ mảng hàng tiêu dùng giảm 5,1% trong quý 2 so với cùng kỳ, chủ yếu do tác động của thuế quan. Các thương hiệu như Fruit of the Loom và Brooks Sports bị ảnh hưởng bởi việc đơn hàng và vận chuyển bị chậm trễ vì chính sách thuế mới.

Dù vậy, doanh số của Brooks vẫn tăng mạnh 18,4% nhờ lượng hàng bán ra lớn hơn. Buffett từng khẳng định ủng hộ tự do thương mại tại đại hội cổ đông tháng 5 và cảnh báo rằng “thuế quan không nên là vũ khí”.

Ông khẳng định: “Thương mại cân bằng là điều tốt cho thế giới”.

Doanh nghiệp giày dép và dệt may bị ảnh hưởng mạnh

Nike, Deckers, On Running… đang chịu áp lực lớn. Deckers ước tính chi phí sản xuất tăng thêm 185 triệu USD vì thuế.

Nike cho biết chi phí từ thuế có thể lên đến gần 1 tỷ USD khi họ chuyển nguồn cung ra khỏi Trung Quốc.

Lo ngại suy thoái

Cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ấn Độ Raghuram Rajan cảnh báo: “Đây là cú sốc cầu nghiêm trọng với phần còn lại của thế giới”. Ông dự đoán nhiều ngân hàng trung ương sẽ buộc phải cắt lãi suất để chống đỡ.

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản cũng cho rằng thuế quan sẽ khiến lợi nhuận doanh nghiệp giảm và đầu tư bị trì hoãn.

Tổng thống Trump khẳng định trên mạng xã hội rằng thuế quan “đang khiến nước Mỹ vĩ đại và giàu có trở lại”. Tuy nhiên, giới chuyên gia lại lo ngại rằng ông đang xóa bỏ trật tự kinh tế toàn cầu dựa trên quy tắc, để thay bằng một hệ thống mà ông tự đặt ra luật chơi.

Mặc dù kế hoạch thuế được hé lộ từ 4 tháng trước, thị trường tài chính phản ứng khá dè dặt với đợt công bố chính thức lần này. Tuy nhiên, mức thuế trung bình hiện tại lên đến 15% – mức cao nhất kể từ thập niên 1930.