Thông tin mới nhất về siêu dự án 64 tỷ USD đi qua 20 tỉnh thành, duy nhất 1 địa phương làm được điều này?

Chiều 16/6, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp trực tiếp kết hợp trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương về công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam.

Tại buổi họp, Phó Thủ tướng nêu rõ, việc triển khai dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là một nhiệm vụ chiến lược, có ý nghĩa lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội và kết nối liên vùng. Do đó, công tác chuẩn bị, đặc biệt là giải phóng mặt bằng, cần được tiến hành một cách khẩn trương, bài bản và đúng quy định.

Theo chỉ đạo, trong tháng 8/2025 phải triển khai được công tác giải phóng mặt bằng, trong đó có cả vấn đề tái định cư, như là bước khởi động dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Thống kê đến ngày 12/6/2025 cho thấy, UBND các tỉnh, thành phố đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị phụ trách giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, mới có duy nhất tỉnh Ninh Bình là 1 trong 20 địa phương lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng.

Bên cạnh đó, có 5/20 địa phương (Vĩnh Phúc, Phú Yên, Hà Tĩnh, Thanh Hóa và Ninh Bình) hoàn thành rà soát sơ bộ nhu cầu tái định cư; 1/20 địa phương (TP Huế) lập kế hoạch triển khai.

Bộ Xây dựng kiến nghị các địa phương tập trung rà soát, điều chỉnh quy hoạch đô thị – nông thôn, kế hoạch sử dụng đất, xác định vị trí và lập dự án xây dựng khu tái định cư…

Theo kế hoạch, các địa phương được yêu cầu hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư cơ bản trước tháng 12/2026 để bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng cần chủ trì thực hiện tiểu dự án di dời các công trình điện từ 110 kV trở lên trước tháng 12/2026.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các bộ, ngành liên quan cần hướng dẫn, làm rõ các thủ tục liên quan đến đền bù, tái định cư, bố trí khu dân cư mới… để bảo đảm quá trình vận động, di dời người dân được thuận lợi, đồng thuận.

Dùng ngân sách Trung ương giải phóng mặt bằng

Về nguồn lực tài chính, Phó thủ tướng khẳng định dự án giải phóng mặt bằng và tái định cư phục vụ Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam là một dự án độc lập, sử dụng ngân sách Trung ương. Bộ Tài chính phải có hướng dẫn cụ thể, gửi 15 tỉnh, thành phố có liên quan để triển khai.

Trong bối cảnh chưa hoàn chỉnh hồ sơ chi tiết, các địa phương được phép tạm thời gửi đề xuất phần tái định cư trước để được cấp vốn, đồng thời chủ động ứng vốn triển khai. Bộ Tài chính và Bộ Xây dựng phối hợp chặt chẽ, tiếp nhận đề xuất từ các địa phương, không để xảy ra tình trạng "đùn đẩy trách nhiệm" giữa các bộ.

Đối với các địa phương, Phó thủ tướng nêu rõ, toàn bộ trách nhiệm tổ chức thực hiện phải giao cho cấp tỉnh, với sự tham gia trực tiếp của các sở, ngành.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đi qua 20 tỉnh thành, nay là 15 tỉnh, thành - Ảnh minh họa tạo bởi AI

Mỗi tỉnh phải thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh và tổ giúp việc, trực tiếp điều hành triển khai dự án. Trong quá trình thực hiện, tỉnh có thể phân cấp cho xã làm việc cụ thể, nhưng phải chịu trách nhiệm trước Trung ương.

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ được giao, đặc biệt là hoàn thiện hồ sơ, chuẩn bị đủ điều kiện để khởi động, khởi công, động thổ một số hạng mục, công trình thuộc dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam.

Báo cáo tại buổi họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng cho biết, theo Nghị quyết số 172/2024, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có chiều dài 1.541 km, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TPHCM), đi qua 20 tỉnh, thành phố. Sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính, số địa phương mà dự án đi qua còn lại là 15.

Quy mô dự án gồm 23 ga, trong đó có 5 ga hàng hóa. Nhu cầu sử dụng đất sơ bộ khoảng 10.827 ha. Dự kiến khoảng 120.836 hộ dân phải tái định cư.

Tính đến nay, Bộ đã bàn giao hồ sơ thiết kế sơ bộ và ranh giới giải phóng mặt bằng để địa phương xây dựng kế hoạch, triển khai tái định cư và công tác bồi thường cho 20 địa phương.

Vì vậy, các địa phương nơi dự án đi qua phải khẩn trương lập kế hoạch chi tiết, chủ động ứng vốn ngân sách địa phương để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, lập Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng trước ngày 1/7/2025.