Hàng hóa tiêu dùng Việt: Không vì lợi nhuận vô lý mà gây "xói mòn lòng tin trong xã hội"

Doanh thu bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng tăng 9%

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, tính chung năm 2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9% so với năm trước, vận chuyển hàng hóa tăng 14%.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành quý IV/2024 ước đạt 1,68 triệu tỷ đồng, tăng 5,9% so với quý trước và tăng 9,3% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung cả năm 2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 6,39 triệu tỷ đồng, tăng 9% so với năm 2023.

So với năm 2019 – năm chưa xảy ra dịch Covid-19, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2024 tăng 29,4%, trong đó doanh thu bán lẻ hàng hóa tăng 31,5%.

Tính chung năm 2024, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9% (Ảnh: Thanh Loan).

Theo nhận định của Tổng cục Thống kê, yếu tố để tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt được mục tiêu tăng 9% so với năm 2023 là sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ đối với các bộ, ngành và địa phương trong việc đẩy mạnh hoạt động sản xuất, kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh và phát triển thị trường trong nước.

Đồng thời, chính sách thuế VAT (giảm VAT từ 10% xuống 8%) đối với một số mặt hàng thiết yếu, góp phần giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận, tăng khả năng kích cầu tiêu dùng. Việc thực hiện điều chỉnh tăng mức lương cơ sở từ ngày 1/7/2024, đã góp phần tăng tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2024.

Đặc biệt là nhu cầu tiêu dùng trong nước phục hồi tích cực. Trong đó, nhập khẩu vật phẩm tiêu dùng năm 2024 tăng 20,6% so với năm 2023, phản ánh cầu tiêu dùng trong nước hồi phục.

Năm 2024 cũng chứng kiến lượng khách du lịch tăng, khách quốc tế đến Việt Nam ước đạt hơn 17,5 triệu lượt. Điều này đã góp phần tác động đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của một số ngành kinh tế dịch vụ thị trường trong nước, trong đó có bán lẻ hàng hóa.

Bên cạnh những điểm tích cực đã đạt được, ông Vũ Vinh Phú - nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại, nguyên Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội đánh giá thị trường nhìn chung cả năm sức mua vẫn còn yếu, cơ cấu tiêu dùng có những thay đổi, tập trung vào mua sắm các hàng hóa thiết yếu, chi phí chữa bệnh, tiết kiệm,...

Ông Vũ Vinh Phú - nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại, nguyên Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội.

"Vấn nạn hàng giả, hàng nhái, trốn thuế còn diễn biến phức tạp, đòi hỏi phải tiếp tục có những động thái quản lý mạnh mẽ hơn, tạo một sự cạnh tranh công bằng trên thị trường ở Việt Nam", ông Phú nêu.

Đồng thời, các chi phí trung gian còn nhiều, chi phí logicstic còn cao, dẫn tới giá cả hàng hóa nhất là hàng hóa Việt còn kém sức cạnh tranh với các hàng hóa nhập khẩu vào nội địa với nhiều phương thức hiện đại, linh hoạt, nhiều lúc đã lấn át doanh số của hàng Việt.

Đáng chú ý, giao dịch mua bán ở Việt Nam chưa được công khai, minh bạch, những hiện tượng ép giá mua, đẩy giá bán cao vô lý vẫn còn xảy ra không phải là cá biệt. Trong đó có vai trò rất quan trọng là hệ thống các sàn giao dịch hàng hoá, các chợ đầu mối nông sản thực phẩm vùng vẫn còn ít, hoạt động còn thô sơ, hiệu quả thấp, chất lượng hàng hóa trên thị trường còn lẫn lộn dẫn tới niềm tin của người tiêu dùng chưa vững chắc.

Gần đây, vụ việc tẩm hóa chất cấm vào giá đỗ ở một số địa phương và trước đây rau VietGAP không chuẩn đã lọt vào một số siêu thị ở Việt Nam,… gây tâm lý hoang mang cho người tiêu dùng và đồng thời làm cho các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc gặp khó khăn không ít.

“Không vì lợi nhuận quá mức vô lý"

Điểm qua tình hình giá cả hàng hóa trong năm cho thấy mặc dù có nhiều tiến bộ, song cũng còn nhiều khiếm khuyết cần phải khắc phục bằng những giải pháp mạnh, bài bản, có địa chỉ chịu trách nhiệm về tình hình xấu của thị trường nội địa.

Theo ông Vũ Vinh Phú, các quy định về sản xuất, lưu thông hàng hoá, chi phí từ nơi sản xuất đến tiêu thụ phải minh bạch, rõ ràng, tiện cho việc quản lý và giám sát thị trường của các cơ quan chức năng và người tiêu dùng, đảm bảo một sự cạnh tranh bình đẳng minh bạch trên thị trường, bảo vệ các nhà sản xuất và kinh doanh chân chính.

Chuỗi sản xuất phân phối dự trữ tiêu dùng cần phải rõ ràng minh bạch trước hết với các sản phẩm quan trọng và thiết yếu như năng lượng, lương thực thực phẩm, hàng hóa phải được quản lý từ nơi sản xuất theo quy trình.

Theo ông Vũ Vinh Phú, phải lấy mục tiêu chính là bảo vệ được quyền lợi người tiêu dùng (Ảnh: Thanh Loan).

“Lấy mục tiêu chính là bảo vệ được quyền lợi người tiêu dùng và công bằng xã hội, xây dựng một thị trường hàng hóa có chất lượng an toàn, giá cả hợp lý từng thời kỳ để phục vụ toàn dân, kinh doanh ai cũng phải có lợi nhuận nhưng không vì lợi nhuận quá mức vô lý mà có thể bất chấp đạo đức, gây xói mòn lòng tin trong xã hội”, ông Phú nhấn mạnh.

Cần song song thực hiện việc từng bước nâng cấp cơ sở hạ tầng của hệ thống phân phối Quốc gia, đồng thời tạo một nếp làm ăn trung thực, văn minh, tử tế trong công tác phục vụ toàn xã hội.

Nghiên cứu từng bước xây dựng các chuỗi cung ứng đầy đủ khép kín có địa chỉ chịu trách nhiệm trước hết với các mặt hàng quan trọng, thiết yếu cho xã hội như xăng dầu, chất đốt, lương thực thực phẩm, giảm bớt các trung gian, chi phí logicstic để nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt ngay tại thị trường nội địa.

Doanh nghiệp Việt, hàng Việt, hệ thống phân phối Việt phải làm chủ thực sự trên sân nhà hiện nay cũng như lâu dài trong những năm tiếp theo.

Dự báo thị trường hàng hóa 2025

Nói về thị trường Tết năm nay, chuyên gia Vũ Vinh Phú nhận định mặc dù trong năm có những ảnh hưởng của thiên tai, thời tiết khí hậu song nhìn chung nguồn cung tại các địa phương tương đối ổn định, đủ sức phục vụ sức mua tăng cao 10 – 20% trong dịp Tết cổ truyền.

“Cũng không thể tránh khỏi một số mặt hàng có giá cả tăng trong dịp Tết, nhất là các mặt hàng đầu vị như thịt lợn thăn, thịt bò tươi, thủy hải sản cao cấp, rau và hoa quả đặc biệt trong dịp Tết,… nhưng chỉ là xuất hiện không phổ biến, mang tính cá biệt về cả về thời gian và mặt hàng đối với xã hội, không làm ảnh hưởng chung đến không khí mua sắm Tết của đa số các gia đình trong dịp này”, ông Phú nói.

Với năm 2025 sắp tới, chuyên gia cho biết dù điều kiện sản xuất kinh doanh và phân phối hàng hóa vẫn còn những khó khăn, do sự biến động của địa chính trị thế giới, cung cầu hàng hóa thiết yếu cho sản xuất, cung cấp các mặt hàng năng lượng luôn luôn có những biến động mà chúng ta còn phải phụ thuộc lâu dài.

Trong khi đó sức mua ở trong nước chưa có thể khắc phục nhanh được cộng với những yếu tố bất lợi do thiên tai thời tiết biến đổi khí hậu gây ra, đi đôi với các chi phí sản xuất kinh doanh còn phụ thuộc và còn cao, hệ thống phân phối và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp còn khiếm khuyết, thể chế kinh tế còn chưa được hoàn thiện, bộ máy chỉ đạo từ trên xuống còn cồng kềnh, hiệu lực chưa cao, công tác chống tham nhũng lãng phí vẫn còn phải tiếp tục khắc phục.

“Tuy nhiên, chúng ta tin tưởng rằng dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, chắc chắn các nhiệm vụ chỉ tiêu đề ra trong năm 2025 như tăng trưởng GDP phấn đấu đạt mức 7,5%, lạm phát ở mức 4,5% sẽ đạt được trong thời gian tới, góp phần xây dựng đất nước lớn mạnh, cải thiện đời sống tinh thần và vật chất cho toàn xã hội”, ông Vũ Vinh Phú khẳng định.