Hà Nội: Cần làm rõ quá trình khai thác tại mỏ cát của Vinaconex

Tiềm ẩn nguy cơ gây sạt lở tại mỏ cát của Vinaconex

Thời gian qua, một số người dân thông tin về việc nhiều tàu hút cát hoạt động tại khu vực đất bãi sông Hồng, đoạn giáp ranh giữa huyện Mê Linh và huyện Đan Phượng (Hà Nội) được cho là mỏ cát do Vinaconex quản lý. Theo người dân, chỉ một thời gian ngắn những tàu hút khoét sâu hàng trăm mét vào phần đất bãi sông Hồng. Việc khai thác rầm rộ khiến người dân đang lo đất bờ bãi về sau sẽ sạt lở, giống tình trạng đang diễn ra tại xóm Bãi, thôn Vân Nội, xã Vân Phong, huyện Ba Vì.

Một khu đất bờ bãi rộng lớn cạnh sông Hồng bị đục khoét sâu vào phía trong.

Để làm rõ những thông tin trên, trong khoảng thời gian từ tháng 4/2024 đến tháng 6/2024 PV Người Đưa Tin đã nhiều lần ghi nhận tại khu vực các phương tiện đang khai thác cát mà người dân phản ánh, nơi đây được gắn biển báo điểm khai thác cát của Vinaconex. Quan sát từ trên cao, có nhiều tàu hút với công suất lớn cắm vòi hút xuống nước, phía trên là những dòng cát kèm nước được bơm thẳng lên các tàu tải trọng lớn.

Những chiếc tàu này hút đến đâu, cây cối, đất bờ bãi sạt lở xuống dòng nước đục ngầu. Cứ như vậy, hết tàu này đầy đến lượt tàu khác di chuyển vào lấy hàng rồi dời đi khi đã chất đầy cát trên khoang.

Những chiếc tàu này hút đến đâu, cây cối, đất bờ bãi theo nhau sạt lở xuống dòng nước đục ngầu đến đó.

Theo Văn bản Sở Tài nguyên và Môi trường Tp. Hà Nội cung cấp cho Người Đưa Tin, Vinaconex được UBND Tp. Hà Nội phê duyệt bản xác nhận số 01/BXN-UBND ngày 19/10/2023, về việc xác nhận khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị, kế hoạch và bảo vệ môi trường trong khai thác cát làm vật liệu san lấp cung cấp cho Gói thầu số 09/TP2-XL của Dự án thành phần 2.1 thuộc dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 – Vùng thủ đô đối với mỏ cát Chu Phan tại xã Chu Phan, huyện Mê Linh, xã Thọ An, Thọ Xuân, Trung Châu, Hồng Hà, huyện Đan Phượng:

Trữ lượng được phép khai thác: 744.000m3 (ước khoảng 910.000m3 rời); Thời gian khai thác 36 tháng, kể từ ngày 19/10/2023; Phương pháp khai thác: Lộ thiên.

Thiết bị khai thác được quy định tại bản xác nhận số 01/BXN-UBND ngày 19/10/2023 gồm: Máy xúc; máy ủi, máy bơm ly tâm (bơm cát), máy bơm nước, gàu ngoặm, tàu vận chuyển.

Mỏ cát Chu Phan do Vinaconex tiến hành khai thác.

Ngoài ra, theo tài liệu PV thu thập được thì tại bản xác nhận số 01/XN-UBND về việc xác nhận khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị, kế hoạch và bảo vệ môi trường trong khai thác vật liệu san lấp cung cấp cho gói thầu 09/TP2 – XL thì số tiền phải nộp cấp quyền khai thác khoáng sản trên của Vinaconex là 2.306.102.000 đồng.

Số thiết bị khai thác cụ thể, được UBND Tp. Hà Nội quy định gồm: Máy xúc (7 chiếc); máy ủi (1 chiếc); máy bơm ly tâm (bơm cát) công suất 800 m3/h (4 chiếc, dự phòng 1 chiếc); máy bơm nước công suất 550m3/h (4 chiếc, 1 chiếc dự phòng), gàu ngoạm (3 chiếc); tàu vận chuyển 800m3 (5 chiếc); đường ống bơm cát (500m); đường ống bơm nước (500m); ô tô tự đổ 10 tấn (4 ô tô)…

Sau khi vào "ăn hàng", một chiếc tàu đã nhanh chóng di chuyển ra khỏi điểm mỏ với hàng trăm khối cát chất đầy khoang.

Có dấu hiệu thất thoát tài nguyên cát tại mỏ cát của Vinaconex

Tuy nhiên, so sánh với thông tin người dân phản ánh và ghi nhận thực tế của PV lại cho thấy, việc khai thác cát của doanh nghiệp này đang có điểm bất thường, có dấu hiệu chưa đúng với phương pháp khai thác đề ra trước đó.

Bởi theo ghi nhận, việc khai thác cát có dấu hiệu không thực hiện đúng phương pháp khai thác lộ thiên. Mà ở đây, các tàu đang hút cát trực tiếp từ dưới lên, phương pháp này gọi là hình thức hút sang mạn tức là hút trực tiếp dưới lòng sông…Nếu mục phương tiện khai thác của Vinaconex không có các tàu hút như xác nhận của Sở TNMT thì tại đây có nhiều biểu hiện bất thường, ngoài ra việc khai thác không đúng phương pháp có nguy cơ thất thoát nguồn tài nguyên khoáng sản.

Một số tàu đang tham gia hút cát tại mỏ cát Chu Phan.

Theo phản ánh, ngoài việc các tàu hút khai thác với hình thức hút từ đáy sông, hút sang mạn trực tiếp lên các tàu hàng thì còn diễn ra tình trạng các tàu hút còn hút cát trực tiếp lên các khoang chứa, sau khi hút đầy cát các tàu hút này cũng rời khỏi vị trí mỏ và hoà mình vào dòng phương tiện tấp nập trên sông Hồng.

Ghi nhận tại thực địa mỏ cát trên phóng viên nhận thấy không hề có các thiết bị như 7 chiếc máy xúc, 4 chiếc máy bơm ly tâm bơm cát công suất 800 m3/h, 4 chiếc máy bơm nước công suất 550m3/h, 3 chiếc gàu ngoạm, 5 chiếc tàu vận chuyển 800m3, đường ống bơm cát, đường ống bơm nước và 4 ô tô tự đổ loại 10 tấn theo yêu cầu của Bản xác nhận đăng ký kế khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường theo cơ chế đặc thù phục vụ xây dựng đường Vành đai 4 của UBND Tp.Hà Nội.

Tại thực địa mỏ cát phóng viên phát hiện không hề có các thiết bị như đăng ký.

Mới đây, một nguồn tin cho phóng viên biết, qua kiểm tra các cơ quan chức năng đã xử lý đơn vị khai thác mỏ cát Chu Phan do khai thác không đúng với phương án khai thác đã đề ra. 

Cận cảnh việc bơm hút cát tại điểm mỏ của Vinaconex.

"Tàu lạ" tại điểm tập kết cát của Vinaconex

Không chỉ bất thường trong quá trình khai thác cát của Vinaconex, sau nhiều ngày quan sát, phóng viên Người Đưa Tin nhận thấy, tại điểm tập kết cát phục vụ đường vành đai 4 do Vinaconex quản lý, nằm trên địa bàn phường Liên Mạc, quận Bắc Từ Liêm cũng có nhiều dấu hiệu lạ.

Điển hình như ngày 30/06/2024, phóng viên ghi nhận tại khu vực mỏ cát Chu Phan phát hiện tại vị trí này không có một phương tiện thực hiện khai thác cát nào trong ngày. Thế nhưng cùng thời điểm, tại điểm tập kết cát của Vinaconex ở phường Liên Mạc, quận Bắc Từ Liêm, phóng viên nhận thấy có một số "tàu lạ" không biển hiêu đang neo đậu, phía trên bờ một số máy xúc có dấu hiệu chuẩn bị san gạt tạo mặt bằng. Xung quanh khu vực này cũng đang tồn tại một khối lượng lớn cát san lấp. Việc các tàu cát tập kết tại đây là dấu hỏi rất lớn cho nguồn gốc cát đang được tập kết tại đây, bởi phía mỏ khai thác trước đó đang dừng hoạt động.

Dư luận đang đặt ra câu hỏi về nguồn gốc của những chiếc tàu chứa đầy cát đang nằm cạnh điểm tập kết cát của Vinaconex, có hay không nơi đây trở thành điểm "rửa" nguồn cát trôi nổi trên thị trường?

Điểm tập kết cát của Vinaconex tại phường Liên Mạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.

Liên quan những bất thường trong việc khai thác cát của Vinaconex và công tác kiểm tra giám sát của Sở TN&MT - Tp.Hà Nội, đề nghị UBND Tp.Hà Nội chỉ đạo Công an Tp.Hà Nội vào cuộc làm rõ có hay không việc khai thác không việc khai thác cát trái chỉ đạo trên để xử lý nghiêm nếu phát hiện vi phạm. Đồng thời, UBND Tp Hà Nội cần tăng cường chỉ đạo các cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát các điểm mỏ được cấp phép tránh trường hợp lợi dụng điểm mỏ để làm trái quy định.