“Red Cup Day”, sự kiện khi khách mua đồ uống lễ được tặng cốc đỏ tái sử dụng, đang trở thành tâm điểm của một cuộc đình công quy mô lớn.
Hơn 1.000 nhân viên tại khoảng 65 cửa hàng trên khắp nước Mỹ đã đồng loạt bỏ ca làm để tham gia “Red Cup Rebellion”, theo thông báo của Starbucks Workers United, tổ chức công đoàn đại diện cho lực lượng barista. Đây được xem là một trong những cuộc đình công mở lớn nhất từ trước tới nay, diễn ra đúng ngày cửa hàng vốn đông nghịt khách và doanh thu tăng mạnh.
Theo Reuters, các barista cho biết họ đã kiệt sức vì tình trạng thiếu nhân sự kéo dài, đặc biệt trong các ngày khuyến mại – khi lượng khách tăng vọt nhưng số người làm việc lại không tăng tương ứng. Công đoàn cáo buộc Starbucks trì hoãn tiến trình thương lượng hợp đồng trong suốt hơn một năm qua, dù đã có hơn 550 cửa hàng trên toàn nước Mỹ bỏ phiếu gia nhập công đoàn.
Danh sách yêu cầu của người lao động không mới: cải thiện nhân sự, tăng lương, đảm bảo lịch làm việc ổn định và giải quyết các cáo buộc vi phạm luật lao động mà công đoàn đã gửi lên Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia (NLRB). Theo HR Dive, nhiều nhân viên nói họ muốn “điều kiện tối thiểu để làm tốt công việc cơ bản nhất”, đặc biệt trong ngày Red Cup – ngày mà họ mô tả là “hỗn loạn nhất năm”.
Việc chọn đúng Red Cup Day để đình công là chiến lược đã được tính toán kỹ. Đây là một trong những chiến dịch marketing lớn nhất của Starbucks, được xem là cú hích mở màn cho mùa lễ cuối năm. Cốc đỏ miễn phí luôn khiến khách xếp hàng dài tại nhiều bang, tạo ra lưu lượng khách khổng lồ và áp lực lớn cho nhân viên. Vì vậy, việc hàng loạt cửa hàng treo biển nghỉ làm hoặc chỉ hoạt động với số nhân sự tối thiểu lập tức thu hút sự chú ý của truyền thông Mỹ. The Guardian gọi đây là nỗ lực nhằm “tối đa hoá sức ép đúng vào điểm yếu của công ty”.
“Các barista của Công đoàn rất tâm huyết với công việc, sẵn sàng làm mọi cách để giành được hợp đồng công bằng và chấm dứt các hành vi lao động bất công của Starbucks”, Michelle Eisen, phát ngôn viên của Starbucks Workers United và là barista kỳ cựu với 15 năm kinh nghiệm, cho biết. “Chúng tôi muốn Starbucks thành công, nhưng việc vực dậy công ty và đưa khách hàng trở lại bắt đầu từ việc lắng nghe và hỗ trợ các barista, những người chịu trách nhiệm mang đến trải nghiệm Starbucks”.
Trong khi đó, Starbucks phản hồi rằng cuộc đình công chỉ ảnh hưởng chưa tới 1% trong số hơn 10.000 cửa hàng công ty vận hành tại Mỹ. Reuters dẫn lời đại diện Starbucks khẳng định Red Cup Day năm nay vẫn “khởi đầu thuận lợi” và nhiều cửa hàng ghi nhận doanh số vượt kỳ vọng.
Công ty cũng nhấn mạnh mức thu nhập trung bình của nhân viên có thể lên tới 30 USD/giờ nếu tính cả phúc lợi và tips, đồng thời cho rằng chỉ khoảng 4% lực lượng lao động của họ thuộc công đoàn. Starbucks nói họ đang tiếp tục thương lượng thiện chí và “không trì hoãn”.
Người phát ngôn của Starbucks, Jaci Anderson, cho biết: “Chúng tôi rất thất vọng khi Công đoàn Công nhân Mỹ, tổ chức chỉ đại diện cho khoảng 4% đối tác của chúng tôi, đã bỏ phiếu cho phép đình công thay vì quay lại bàn đàm phán. Khi họ sẵn sàng quay lại, chúng tôi sẵn sàng đối thoại”.
Anderson nói thêm, bất kỳ hợp đồng nào cũng cần phản ánh thực tế rằng Starbucks vốn đã cung cấp công việc tốt nhất trong ngành bán lẻ, với mức lương trung bình hơn 30 đô la một giờ và các phúc lợi cho nhân viên làm việc theo giờ.
“Thực tế cho thấy mọi người thích làm việc tại Starbucks. Mức độ gắn kết với đối tác đang tăng lên, tỷ lệ nghỉ việc chỉ bằng gần một nửa mức trung bình của ngành, và chúng tôi nhận được hơn 1 triệu đơn xin việc mỗi năm. Khách hàng có thể yên tâm rằng các đối tác của chúng tôi sẽ sẵn sàng phục vụ họ tại phần lớn trong số hơn 10.000 quán cà phê do công ty chúng tôi điều hành và gần 7.000 địa điểm được cấp phép trong suốt mùa lễ, bất kể kế hoạch của liên đoàn là gì”.
Những tranh cãi giữa công ty và công đoàn không phải điều mới. Từ năm 2021 – khi cửa hàng Starbucks đầu tiên tại Buffalo, New York bỏ phiếu công đoàn hóa – mối quan hệ đôi bên liên tục căng thẳng. Các vụ kiện liên quan đến cáo buộc trả đũa người lao động, sa thải trái luật và can thiệp vào quyền tổ chức công đoàn đã khiến Starbucks đau đầu.
Tác động kinh doanh của cuộc đình công lần này với Starbucks có thể không quá lớn trong ngắn hạn, bởi số lượng cửa hàng tham gia chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ và lưu lượng khách tại nhiều khu vực vẫn cao. Tuy nhiên, thiệt hại về hình ảnh thương hiệu là điều khó tránh, nhất là khi chiến dịch Red Cup vốn được coi là biểu tượng của “mùa lễ vui vẻ” lại gắn với hình ảnh barista đứng ngoài cửa hàng giơ biểu ngữ “No Contract, No Coffee”. Lời kêu gọi tẩy chay trên mạng xã hội, nếu lan rộng, có thể gây ảnh hưởng dài hạn hơn.
Đối với phong trào lao động tại Mỹ, đây lại là một tín hiệu rõ ràng. Đình công trong ngành dịch vụ – vốn là lĩnh vực khó tổ chức công đoàn nhất – đang tăng lên. Việc Starbucks, một trong những thương hiệu tiêu dùng lớn nhất thế giới, bị người lao động gây sức ép liên tục trong 3 năm qua cho thấy các cuộc vận động quyền lợi đang thay đổi nhanh chóng. Thế hệ barista trẻ, phần lớn thuộc Gen Z, ngày càng sẵn sàng tổ chức và đối đầu với doanh nghiệp lớn để đòi cải thiện điều kiện làm việc.
Theo: The Guardian, The NY Times
